Andere wet- en regelgeving

Naast de Auteurswet is er andere wet- en regelgeving. Ik houd hier een overzicht bij van wetsartikelen die relevant zijn voor rechtszaken over stockfoto's.
Bijgewerkt 10 juni 2024

Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering

21. Eerlijk proces
Partijen zijn verplicht feiten volledig en naar waarheid aan te voeren.
Bij alle fotoclaims waar de schade is begroot op het mislopen van een licentievergoeding wordt dit wetsartikel overtreden. Er wordt standaard een te hoog tarief opgevoerd én vaak ook toegewezen. Frustrerend.

Tot een bedrag van €25.000,- mag je in persoon procederen en betaal je als gedaagde geen griffierecht. Daarboven is griffierecht en een advocaat voor beide partijen verplicht. Een dure les voor deze fotograaf.

99. Woonplaats gedaagde
Bevoegd is de rechter van de woonplaats van gedaagde.

102. Plaats delict
Tevens bevoegd is de rechter van de plaats waar het schade brengende feit zich heeft voorgedaan. Bij een Nederlandstalige website, gericht op het Nederlandse publiek is een buitenlandse rechter niet bevoegd.
N.B. Ik ken één buitenlandse rechtszaak over een foto waar 25% van de vordering is toegewezen omdat de Nederlandse webwinkel Duits als taal-optie aanbood.
 
111.3 Bewijs en gevoerd verweer
Eiser is verplicht de beschikbare bewijsmiddelen en de door gedaagde tegen de eis aangevoerde verweren en de gronden daarvoor te vermelden.
Bij fotoclaims waar geen bewijs wordt overlegd dat eiser gerechtigd is om te procederen of waar wordt volstaan met een bewijsaanbod wordt dit wetsartikel overtreden.


Het eerste verweer van gedaagde op de dagvaarding dient volledig te zijn.
In deze zaak passeerde de rechter later gevoerd verweer terwijl in de dagvaarding bewijs en verweren ontbraken, eiser overtrad art. 111.3.

Eiser is verplicht de inbreuk en de schade te bewijzen.

Een partij oproepen ter vrijwaring dient te gebeuren voor alle verweren. Let op: De waarborg dient gedagvaard te worden door de partij die hem oproept en zal zich moeten verweren. Proceskosten kunnen daardoor fors toenemen. Als je denkt dat jou geen blaam treft, kun je beter een beroep doen op art.29b.1 Aw waarmee de vordering kan worden afgewezen. En/of afspreken met de 'schuldige' dat hij (mee)betaalt bij een veroordeling.

237.4 Nakosten
Nakosten worden begroot door de rechter en op verzoek van de winnende partij toegewezen.

Hoger beroep is toegestaan vanaf vorderingen van €1.750,-. Tegenvorderingen mogen erbij opgeteld worden, proceskosten niet.
Er is geen rechtszekerheid in welke mate gevorderde dan wel toegewezen (proces)kosten art.1019h Rv meetellen voor de appelgrens. 

382. Herroeping
Als je na een vonnis bedrog ontdekt; er is gelogen, er zijn stukken achter gehouden of vervalst, en je kunt niet meer in hoger beroep, dan kun je het vonnis laten herroepen.

Je moet binnen 3 maanden nadat je het bedrog ontdekt hebt de dagvaarding met de gronden voor herroeping uitbrengen.

1019h Volledige proceskostenveroordeling
Bij zaken over het Intellectueel Eigendom (IE) kan de verliezer tot de volledige gerechtskosten en andere kosten veroordeeld worden, "tenzij de billijkheid zich daartegen verzet".
Dat laatste vergeten rechters nogal eens waardoor voor onopzettelijke inbreuken op kleine schaal afschrikwekkende jurisprudentie is ontstaan die door private partijen gebruikt wordt om boetes af te dwingen.
N.B. Andere EU-landen kennen geen volledige proceskostenveroordeling bij IE-zaken.
Advocaat Marjolein Driessen over de Nederlandse proceskostenveroordeling.

1019i Kort geding
De voorlopige voorziening (= uitspraak in kort geding) verliest haar kracht wanneer de bodemzaak niet binnen de gestelde termijn is ingesteld en de gedaagde daarom vraagt.


Burgerlijk Wetboek

3:13 Misbruik van recht
Dreigen met kostbare procedures om je tot schikking te dwingen. Procedures aanspannen om de wederpartij op kosten te jagen. Procedures om futiliteiten aanspannen. Procedures rekken. Instellen van hoger beroep terwijl je al grotendeels gelijk kreeg. Procederen bij een rechtbank die het gunstigst is voor de eigen positie.

3:310.1 Verjaring
Een rechtszaak moet binnen 5 jaar na constatering van de inbreuk aangespannen worden en de 
inbreuk mag niet ouder zijn dan 20 jaar.

6:97 Begroting schade
"De rechter begroot de schade op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is. Kan de omvang van de schade niet nauwkeurig worden vastgesteld, dan wordt zij geschat."

6:162 Onrechtmatige daad
Een inbreuk op een recht is een onrechtmatige daad waarvoor je schadeplichtig bent.
Een schending van auteursrecht moet verwijtbaar zijn om als onrechtmatige daad aangemerkt te worden, art.29b.1 Aw. Een commerciële partij heeft onderzoekplicht en kan zich niet beroepen op dat ze niet wist dat er rechten op een foto rustten. 

6:194 Misleiding
Rechthebbenden mogen inbreukmakers aanspreken en de daardoor geleden schade vorderen. Dat is iets anders dan wat momenteel schering en inslag is: commerciële partijen die foto's opsporen en de gebruikers een stevige boete opleggen.

6:196c RSS-feed, providers en platforms
Je bent niet aansprakelijk voor het doorgeven van een door een van een ander afkomstige foto als dat gebeurt zonder jouw bemoeienis en je de foto prompt verwijdert zodra je weet dat er rechten mee geschonden worden. 
Cache (= geautomatiseerde, tussentijdse en tijdelijke opslag) bij tijdelijke weergave van een foto is toegestaan. Mijn inziens is een bestand op een server sowieso niet onrechtmatig, zie ook art.13a en 16c Aw. 

7:123.1 Op eigen naam schade vorderen
Als een lasthebber op eigen naam rechtshandelingen uitvoert kan de lastgever zelf de rechten niet meer uitoefenen.
Je mag er vanuit gaan dat een auteursrechthebbende geen, met uitsluiting van hemzelf als begunstigde, opdracht zal geven om voor zijn rekening schadevergoeding te vorderen.

Mededingingswet

6.1 Prijsafspraken
Verboden zijn onderling afgestemde prijsafspraken.
Op de website van Stichting BeeldAnoniem (voorheen FotoAnoniem) staat al jaren de volgende tekst:

Het klopt niet dat de mededingingsautoriteit 20 jaar geleden de tarievenlijst van de Fotografen Federatie heeft verboden. Er zijn destijds wel hoge boetes opgelegd aan andere partijen.
 

Of je nou de tarievenlijst hanteert van de beroepsvereniging of van een stichting (die overigens door diezelfde beroepsvereniging overeind gehouden wordt!), je overtreedt de Mededingingswet. Het is een grof schandaal dat rechters er in mee gaan en de Autoriteit Consument en Markt, met tientallen misschien wel honderden meldingen en een handhavingsverzoek mijnerzijds, niet ingrijpt.


Wetboek van Strafrecht

225. Valsheid in geschrifte
Het opkloppen van een schadevergoeding door deze te begroten op andermans tarieven of tarieven bedoeld voor andere situaties lijkt mij strafbaar onder dit artikel.
Meerdere ontvangers van een fotoclaim hebben geprobeerd aangifte te doen van oplichting, het is echter legaal om te dreigen met afschrikwekkende jurisprudentie.

261. Smaad
Aantasting goede eer en naam door ruchtbaarheid te geven aan een bepaald feit. Het is wel toegestaan ter verdediging of het algemeen belang dienend.

262. Laster
Smaad waarvan je weet dat het in strijd is met de waarheid.

266. Belediging
Onnodig kwetsend, geen enkel doel dienend en niet zijnde smaad.

285d. Doxing
Het gebruiken van persoonsgegevens voor intimiderende doeleinden.
Let op: Nog niet opgenomen in het wetboek, tijdelijke link.

Het is aan de strafrechter om te bepalen of er sprake is van smaad, laster, belediging of doxing. Mijn inziens mag de kantonrechter of civiel rechter er geen straf voor opleggen.


Grondwet

Verbod op censuur. Eenieder is vrij om zijn gedachten en gevoelens te delen.

Andermans brieven en emails mag je niet bekijken of verspreiden zonder toestemming van een van de betrokkenen. Een aan jou gerichte blafbrief mag je online zetten, hoe meer mensen dat doen, hoe sneller duidelijk wordt hoe schandalig het eraan toe gaat.
De term vertrouwelijk op een brief levert geen recht op, je dient het van te voren af te spreken.  

In het algemeen belang mag je waarheidsgetrouw publiceren over onredelijke fotoclaims en sommatiebrieven openbaar maken. Houdt het netjes om te voorkomen dat er aangifte van belediging wordt gedaan.


Algemene Verordening Gegevensbescherming

EU verordening 2016/679. Beter bekend als de privacywet AVG.
Van belang omdat een in opdracht gemaakt fotoportret een persoonsgegeven is.
Mochten jouw foto's in een beeldbank staan van een fototrol, vraag dan svp om verwijdering. Voorbeeldbrief.

6. Verwerkingsgrond
Om een portretfoto op te nemen in een beeldbank en te exploiteren is toestemming nodig van de geportretteerde. Zonder die toestemming kan er geen schade zijn wegens het mislopen van licentie-inkomsten.

12. Inzage
Beeldbanken zijn verplicht binnen 1 maand opgevraagde informatie te verstrekken over het gebruik van portretfoto. Aan wie zijn er licenties verkocht? Naar wie zijn er sommaties voor vermeend onrechtmatig gebruik gestuurd? 

17. Verwijdering
Zonder toestemming is opname in een beeldbank onrechtmatig en heb je recht op verwijdering.
Toestemming mag je intrekken, je hebt recht op vergetelheid.


Voor de Auteurswet is een apart overzicht.


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. In 2017 viel ik in de beerput auteursrechtenclaims. Inmiddels ben ik met de studie Mediarecht begonnen omdat ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou kan laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.