 |
| AI-Gemini: trol met een camera* |
Het was een van de reacties op het stuk over een fototrol die in Italië een boete kreeg van 45.000 euro.
Alsof integere kamerleden momenteel niks beters te doen hebben. Alsof ik dat niet al jaren doe. Alsof kamerleden geen weet hebben van de misstanden. Het zijn net mensen die, net als iedere andere publicist, onredelijke fotoclaims ontvangen.
Sterker, ik benaderde al kamerleden ver voor de petitie. De lancering van die petitie was aanleiding voor een motie. En die motie was aanleiding voor een onderzoek. Dat dus uitgevoerd is door veroorzakers van de misstanden:
- De stichting Pictoright die onlangs de activiteiten van de opgeheven stichting Beeld Anoniem overnam. Activiteiten die bestonden uit het in stand houden van torenhoge tarieven om schadevergoedingen op te begroten. De stichting Pictoright die de oprichter van de beruchte Visual Right Group, advocaat Ywein van den Brande, aandraagt als deskundige in een lopende rechtszaak met Meta. Een rechtszaak over een overeenkomst voor hergebruik van uitgegeven foto's. Dezelfde foto's waarvan uitgevers vermoedelijk eveneens overeenkomsten zullen afsluiten. Ik denk dat Meta niet gek is, die gaat niet dubbel betalen. En procederen is niet gratis hè, dat gaat ten koste van de collectieve vergoedingen.
- De Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten, die haar leden bijstaat met claimen, maar niet als ze een claim ontvangen. Een vereniging die het beruchte Copytrack promoot. Die twee fototrollen in haar bestuur heeft; Roel Dijkstra die een brief schreef die aanleiding was voor de petitie Stop onredelijke fotoclaims. En René Hendriks die een podium krijgt een haringboer, die onbedoeld een foto gebruikt, af te schilderen als een dief. Alsof het normaal is dat je voor het overnemen van een foto, die de fotograaf zelf zonder enige bescherming op het openbare internet zet, 1250 euro moet betalen.
De conclusie van het onderzoek was dan ook weinig verrassend; de kleine onwetende fotogebruiker veroorzaakt een miljoenenschade. Gebaseerd op de tarieven van Beeld Anoniem. En er moet een campagne komen om de onwetende fotogebruiker op te voeden. O, de ironie.
Wat zou zo'n onderzoeksrapport eigenlijk kosten?
Dus ik herhaal het nog maar eens beste kamerleden:
Niet de fotografen en niet de onwetende fotogebruiker zijn het probleem. Het zijn de zelfbenoemde beschermers van het auteursrecht die het auteursrecht om zeep helpen.
Terug naar Italië
Ook daar bloggers over de misstanden met fotorechten. Naar aanleiding daarvan dook ik in de Italiaanse wet, Legge sul diritto d'autore (Wet nr. 633). Die is net als de Nederlandse auteurswet gedateerd en gaat nog uit van een analoge werkelijkheid. Maar wat is betreft fotogebruik wel een stuk duidelijker dan de Nederlandse. Foto's hebben zelfs een apart hoofdstuk, hoofdstuk V met artikel 87 tot en met 92. Ik licht de verschillen met de Nederlandse wet er even uit:
- Foto's, niet zijnde kunstwerken, zijn 20 jaar vanaf productie beschermd. In Nederland duurt de bescherming tot 70 jaar na overlijden van de fotograaf.
- Overdracht van het negatief betekent overdracht van het auteursrecht. Vertaald naar het digitale tijdperk is degene die het originele bestand bezit de auteursrechthebbende. Met het originele bestand kun je aantonen dat je de maker bent. Het is nergens voor nodig om licentienemers, voor gebruik op het internet, het originele bestand te verstrekken. Doe je dat wel, dan draag je in Italië dus je auteursrecht over.
- Foto's van materiële objecten zijn niet beschermd. Dat zijn productfoto's, foto's van gebouwen, kunstwerken etc. In Nederland worden over wel of geen bescherming eindeloze discussies gevoerd.
- Als er zaken van de opdrachtgever zijn gefotografeerd dan komt het auteursrecht de opdrachtgever toe. Denk aan beursstands, modeshows, interieur enz. Ook daar wordt in Nederland regelmatig over gesteggeld.
- Als er geen copyrightvermelding bij de bronfoto stond hoeft er geen schadevergoeding betaald te worden, tenzij er sprake is van kwader trouw. Dat geldt in Nederland ook: een inbreuk is geen onrechtmatige daad als men niet wist, en redelijkerwijs ook niet kon weten dat men rechten schond. Alleen staat dat niet in de auteurswet maar verscholen in het burgerlijk wetboek. En zwijgen juristen dat dood.
Het moge duidelijk zijn, de Nederlandse auteurswet is aan een update toe. Niet alleen omdat zij stamt uit het pre-digitale tijdperk, ook omdat zij nodeloos ingewikkeld is wat betreft fotogebruik.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd. Of doneer voor mijn rechtszaak tegen ANP.
* De eerste poging om beeld te maken voor het stuk op Netkwesties. De tweede poging heb ik rood pak en dreigend toegevoegd aan de prompt.