De auteursrechtenlobby

Ze jatten onze foto's...

In 2020 stuurde fotograaf Roel Dijkstra met zijn advocaat Kitty van Boven een brief naar de rechterlijke macht. Ze klaagden dat het innen van fotorechten steeds lastiger ging omdat kleine gebruikers terug blaffen. De brief was aanleiding voor de petitie Stop onredelijke fotoclaims. De kleine gebruiker krijgt namelijk steeds vaker ongegronde claims met idioot hoge bedragen. Van partijen die het auteursrecht niet eens bezitten. Of voor toegestaan gebruik zonder enig winstoogmerk. En de opbrengsten komen nauwelijks tot niet terecht bij de fotografen.

De petitie resulteerde in een aangenomen motie:

"verzoekt de regering, in gesprek te gaan met fotografenverenigingen over het voorlichten van gebruikers van fotomateriaal op internet en over het hanteren van billijke tarieven en procedures in gevallen waar sprake is van onopzettelijke inbreuk op het auteursrecht"

Het resultaat van die motie?

Ruim vier jaar later een eenzijdig onderzoeksrapport van de belangengroep met de volgende samenvatting:


  • Geen woord over de onrechtmatige auteursrechtenclaims met idioot hoge tarieven. Wel een schatting van de potentiële licentiewaarde op basis van diezelfde idioot hoge tarieven.
  • De kleine gebruiker is niet gevraagd naar oplossingen. Wel is onderzocht hoe vaak onrechtmatig gebruik voorkomt en gevraagd naar de betalingsbereidheid van de kleine gebruiker.
  • Geen voorlichting over gebruik van fotomateriaal. Wel is onderzocht hoe het gesteld is met de kennis van het auteursrecht van kleine gebruikers.
Het onderzoeksrapport sluit af met de aanbeveling voor een toegankelijk kennisplatform. Zal de federatie Beeldrechten daar ook wel weer subsidie voor krijgen. La la lobbyland. Doe mij dan toch maar Italië, waar ze de fototrol gewoon beboeten in plaats van werkgroepen op te richten en onderzoeksrapporten te schrijven.

Maar fijn voor de fotografen toch, dat onderzoeksrapport?

Fotografen hebben vermoedelijk geen idee wat fototrollen uitvreten met hun foto's. Het overgrote deel van de claims die ik zie is namelijk niet namens de fotograaf. Dat zijn claims van beeldbanken die de rechten niet bezitten. Claims van uitgevers die derden vrije toegang geven tot de fotobestanden. Claims die gestart zijn namens de fotograaf maar verder gaan namens de premiejager. Claims van fotografen die de foto mogelijk niet zelf maakten. En claims van fotografen die de foto met een vrije CC-licentie verspreidden.

Beste lezer...

Zo starten de mailtjes van ANP tegenwoordig. Men zoekt niet eens meer de naam- en adresgegevens op en stuurt voor elk gebruik een spambericht. En als de lezer reageert weet ANP dat die geen kennis heeft van het auteursrecht en volgt een intimiderende discussie vol vakjargon net zolang totdat de lezer betaalt.

De rechter tikte ANP al eens op de vingers voor het claimen van rechten die het niet heeft. Rechten die nog bij de freelance fotograaf lagen. ANP presteert het zelfs om rechten te claimen bij de rechthebbende fotograaf.


Vechten tegen de bierkaai

Teveel partijen hebben baat bij de fototrollerij. Handelen in het belang van de eigen groep, kijken weg en houden het in stand. Een desinfecterend zonnetje is het enige dat ik dan doen, bij deze. En zolang de rechtspraak blijft faciliteren, ik slachtoffers niet kan doorverwijzen en de overheid niet ingrijpt blijf ik terug blaffen naar de fototrollen. Best een comfortabele bubbel, er zijn zoveel ergere misstanden om je druk over te maken.


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. In 2017 viel ik in de beerput van een pervers verdienmodel met fotorechten. Inmiddels heb ik de studie Mediarecht afgerond en schrijf ik een boek waarmee fotografen en fotogebruikers geschillen onderling moeten kunnen oplossen.