Het rechter portret is gemaakt door fotografe Jingna Zhang en zij heeft de maker van het linker portret beschuldigd van plagiaat. De Luxemburgse rechter oordeelde dat de foto van Jingna Zhang geen werk was en zij verloor de zaak...
In de auteurswet staat niet waar een werk aan moet voldoen om voor bescherming in aanmerking te komen. De definitie die algemeen geaccepteerd lijkt te zijn [bron]:
"Het werk moet origineel zijn in die zin dat het een zekere creativiteit moet vertonen. Het werk moet een eigen, oorspronkelijk karakter hebben, dat wil zeggen dat de creatie niet mag zijn ontleend aan een ander werk. Het moet het persoonlijk stempel van de maker dragen; bij het maken van het werk moeten creatieve keuzes zijn gemaakt. Kortom, het moet een 'eigen intellectuele schepping van de maker' zijn."
Is een foto een werk of het vastleggen van een situatie?
Mijn inziens zijn momentopnames, waar niets in scène is gezet, waar iedereen met een identieke camera, op die plaats en dat tijdstip een soortgelijke foto gemaakt zou hebben, geen werken. De waarde van zo'n foto wordt bepaald door hetgeen op de foto staat, de creatieve inbreng van de fotograaf -belichting, hoek en uitsnijding- speelt een ondergeschikte rol.
De rechten van de foto's van de ontsnapte Bokito zijn in 2007 gekocht door Roel Dijkstra en er zijn sindsdien talloze geschillen over geweest. Terwijl de waarde van de foto's volledig voortkomt uit schaarste, de dame in kwestie was de enige die foto's had gemaakt en tijd voor creatieve keuzes zal er niet zijn geweest.
Zelfstandig werk
In de auteurswet staat dat werken die met toestemming ontleend zijn aan een ander werk zelfstandige werken zijn. Artikel 10.2:
"Verveelvoudigingen in gewijzigde vorm van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, zoals vertalingen, muziekschikkingen, verfilmingen en andere bewerkingen, zomede verzamelingen van verschillende werken, worden, onverminderd het auteursrecht op het oorspronkelijke werk, als zelfstandige werken beschermd."
Afbeelding van een werk
"Verveelvoudigingen in gewijzigde vorm van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, zoals vertalingen, muziekschikkingen, verfilmingen en andere bewerkingen, zomede verzamelingen van verschillende werken, worden, onverminderd het auteursrecht op het oorspronkelijke werk, als zelfstandige werken beschermd."
Afbeelding van een werk
In de auteurswet staat dat je voor werken in de openbare ruimte geen toestemming hoeft te vragen om er een afbeelding van te maken en deze afbeelding te verspreiden. Artikel 18:
"Als inbreuk op het auteursrecht op een werk (...) dat is gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst, wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van afbeeldingen van het werk zoals het zich aldaar bevindt."
N.B. dit geldt in Nederland. Buiten de grenzen kan dat anders zijn.
"Als inbreuk op het auteursrecht op een werk (...) dat is gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst, wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van afbeeldingen van het werk zoals het zich aldaar bevindt."
N.B. dit geldt in Nederland. Buiten de grenzen kan dat anders zijn.
Is een foto een zelfstandig werk of een afbeelding van een werk?
Mijn inziens is een foto waar andermans werk het hoofdonderwerp is en waar de creatieve inbreng van de fotograaf -belichting, hoek en uitsnijding- een ondergeschikte rol speelt een afbeelding van dat werk. Sommige rechters denken daar anders over:
Screenshots
Mijn inziens is het wereldwijde web een openbare plaats en mag je van alle foto's die zichtbaar zijn zonder inlog- of betaalmuur een screenshot maken en vermenigvuldigen als de openbare plaats duidelijk af te leiden is uit het screenshot. Voorbeelden; een krantenkop- of artikel waar de naam van de krant zichtbaar is, een tweet waar de accountnaam zichtbaar is. Het geldt volgens artikel 18 als een afbeelding van het werk zoals het zich elders op een openbare plaats bevindt. Sommige rechters denken daar anders over:
ECLI:NL:RBMID:2012:BX4106
ECLI:NL:RBNHO:2018:11702
ECLI:NL:RBMID:2012:BX4106
ECLI:NL:RBNHO:2018:11702
"Een auteursrecht op alles is een auteursrecht op niets.”
Bernt Hugenholtz
Wel of geen 'werk' is geen exacte wetenschap. Wat ik vind doet er niet toe. Sterker, wat de meerderheid vindt doet er niet toe. Het is aan de individuele rechter of een foto in aanmerking komt voor bescherming, je bent overgeleverd aan willekeur. Je kunt er eindeloos, voor elke foto opnieuw, over twisten. En dat gebeurt al jaren, zelfs als je zoals in mijn geval direct een schending erkent en excuses aanbiedt. Menig jurist verdient er een goed belegde boterham mee. Ons rechtssysteem wordt overspoeld met procedures over banale, triviale foto's, het kost de maatschappij een vermogen.
Moreel gezien kan ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.