Het boek over fotorecht vordert gestaag. Het zou sneller kunnen maar hulpaanvragen bij onredelijke claims gaan voor. Het is dweilen met de kraan open. Veel claims gaan over anoniem rondzwervende foto's. Ik deel hier de paragraaf (eerste versie, nog niet geredigeerd) over de 'gevonden voorwerpen' van het internet. Wat velen niet weten is dat je, net zoals in de echte wereld, een gevonden foto pas terug hoeft te 'geven' als de eigenaar zich meldt....
Een fotograaf die zijn werk anoniem uitgeeft kan zijn morele rechten niet uitoefenen. Hij heeft immers afstand gedaan van zijn recht op naamsvermelding en kan dus niet meer in zijn eer en goede naam aangetast worden.
Als de opdrachtgever van een fotograaf een rechtspersoon is en de foto’s als eerste openbaar maakt zonder de naam van de fotograaf te vermelden gaan de exploitatierechten over op de rechtspersoon. Een rechtspersoon is een organisatie ingeschreven bij de Kamer van Koophandel zoals een stichting, vereniging of vennootschap. De wetgever heeft het in 1912 vastgelegd in artikel 8 Aw:
“Indien eene openbare instelling, eene vereeniging, stichting of vennootschap, een werk als van haar afkomstig openbaar maakt, zonder daarbij eenig natuurlijk persoon als maker er van te vermelden, wordt zij, tenzij bewezen wordt, dat de openbaarmaking onder de bedoelde omstandigheden onrechtmatig was, als de maker van dat werk aangemerkt.”
Als een foto anoniem is gepubliceerd beheert de uitgever het exploitatierecht van de fotograaf en dient men toestemming aan de uitgever te vragen als men de foto wil gebruiken. De wetgever heeft dat in 1912 vastgelegd in artikel 9 Aw:
“Indien op of in eenig in druk verschenen exemplaar van het werk de maker niet, of niet met zijn waren naam, is vermeld, kan tegenover derden het auteursrecht ten behoeve van den rechthebbende worden uitgeoefend door dengene, die op of in dat exemplaar van het werk als de uitgever ervan is aangeduid, of bij gebreke van zoodanige aanduiding, door dengene, die op of in het exemplaar van het werk als de drukker ervan is vermeld.”
In 1912 werd een foto uitsluitend in druk uitgegeven en daarvoor was het negatief op een film of fotografische plaat nodig. De fotograaf gaf destijds zijn foto’s zelf uit of gaf het fotonegatief in beheer aan één uitgever. Tegenwoordig kan een fotograaf met een digitaal bestand zijn werk verkopen via meerdere uitgevers. Meerdere uitgevers betekent dat niemand de exclusieve exploitatierechten heeft, een voorwaarde om dat recht te kunnen handhaven. Het gevolg is dat de fotograaf bij anonieme uitgifte alleen in theorie zijn auteursrecht behoudt. In praktijk kan hij het, zodra de foto zonder copyrightvermelding van een exclusieve uitgever op internet verschijnt, niet meer laten uitoefenen.
Als een foto op meerdere plaatsen zonder naamsvermelding van de fotograaf en zonder copyrightvermelding is gepubliceerd mag men ervan uitgaan dat er geen persoonlijkheids- en exploitatierechten meer op rusten. Pas op het moment dat blijkt dat de foto onrechtmatig zonder de naam van de fotograaf is uitgegeven en de fotograaf zich bekend maakt kan de fotograaf zijn rechten weer (laten) handhaven door te vragen om naamsvermelding, verwijdering van de foto of een licentie voor het gebruik in de toekomst af te sluiten.
De wetgever heeft het in 1912 vastgelegd in artikel 4 Aw:
“Behoudens bewijs van het tegendeel wordt voor den maker gehouden hij die op of in het werk als zoodanig is aangeduid, of bij gebreke van zulk eene aanduiding, degene, die bij de openbaarmaking van het werk als maker daarvan is bekend gemaakt door hem, die het openbaar maakt.”
Artikel 13.1 handhavingsrichtlijn 2004/48/EG bevestigt dat degene die een foto overnam waar geen rechten meer op leken te rusten omdat naams- en copyrightvermelding ontbrak, pas schadeplichtig is op het moment dat hij gewezen is op de inbreuk:
“De lidstaten dragen er zorg voor dat de bevoegde rechterlijke instanties op verzoek van de benadeelde partij de inbreukmaker die wist of redelijkerwijs had moeten weten dat inbreuk pleegde, gelasten de rechthebbende een passende vergoeding te betalen tot herstel van de schade die deze wegens de inbreuk heeft geleden.”
Degene die een foto publiceert en daarbij zonder toestemming de naam- of copyrightsvermelding verwijdert of weglaat, schendt het auteursrecht van de fotograaf. Schade die voortkomt doordat de foto anoniem is gaan rondzwerven en door derden overgenomen wordt kan men verhalen op die eerste onrechtmatige openbaarmaker. Het is vervolgschade.
Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. In 2017 viel ik in de beerput van een pervers verdienmodel met fotorechten. Inmiddels heb ik de studie Mediarecht afgerond zodat ik 'fotodieven', die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, nog beter kan helpen.
Als de opdrachtgever van een fotograaf een rechtspersoon is en de foto’s als eerste openbaar maakt zonder de naam van de fotograaf te vermelden gaan de exploitatierechten over op de rechtspersoon. Een rechtspersoon is een organisatie ingeschreven bij de Kamer van Koophandel zoals een stichting, vereniging of vennootschap. De wetgever heeft het in 1912 vastgelegd in artikel 8 Aw:
“Indien eene openbare instelling, eene vereeniging, stichting of vennootschap, een werk als van haar afkomstig openbaar maakt, zonder daarbij eenig natuurlijk persoon als maker er van te vermelden, wordt zij, tenzij bewezen wordt, dat de openbaarmaking onder de bedoelde omstandigheden onrechtmatig was, als de maker van dat werk aangemerkt.”
Als een foto anoniem is gepubliceerd beheert de uitgever het exploitatierecht van de fotograaf en dient men toestemming aan de uitgever te vragen als men de foto wil gebruiken. De wetgever heeft dat in 1912 vastgelegd in artikel 9 Aw:
“Indien op of in eenig in druk verschenen exemplaar van het werk de maker niet, of niet met zijn waren naam, is vermeld, kan tegenover derden het auteursrecht ten behoeve van den rechthebbende worden uitgeoefend door dengene, die op of in dat exemplaar van het werk als de uitgever ervan is aangeduid, of bij gebreke van zoodanige aanduiding, door dengene, die op of in het exemplaar van het werk als de drukker ervan is vermeld.”
In 1912 werd een foto uitsluitend in druk uitgegeven en daarvoor was het negatief op een film of fotografische plaat nodig. De fotograaf gaf destijds zijn foto’s zelf uit of gaf het fotonegatief in beheer aan één uitgever. Tegenwoordig kan een fotograaf met een digitaal bestand zijn werk verkopen via meerdere uitgevers. Meerdere uitgevers betekent dat niemand de exclusieve exploitatierechten heeft, een voorwaarde om dat recht te kunnen handhaven. Het gevolg is dat de fotograaf bij anonieme uitgifte alleen in theorie zijn auteursrecht behoudt. In praktijk kan hij het, zodra de foto zonder copyrightvermelding van een exclusieve uitgever op internet verschijnt, niet meer laten uitoefenen.
Als een foto op meerdere plaatsen zonder naamsvermelding van de fotograaf en zonder copyrightvermelding is gepubliceerd mag men ervan uitgaan dat er geen persoonlijkheids- en exploitatierechten meer op rusten. Pas op het moment dat blijkt dat de foto onrechtmatig zonder de naam van de fotograaf is uitgegeven en de fotograaf zich bekend maakt kan de fotograaf zijn rechten weer (laten) handhaven door te vragen om naamsvermelding, verwijdering van de foto of een licentie voor het gebruik in de toekomst af te sluiten.
De wetgever heeft het in 1912 vastgelegd in artikel 4 Aw:
“Behoudens bewijs van het tegendeel wordt voor den maker gehouden hij die op of in het werk als zoodanig is aangeduid, of bij gebreke van zulk eene aanduiding, degene, die bij de openbaarmaking van het werk als maker daarvan is bekend gemaakt door hem, die het openbaar maakt.”
Artikel 13.1 handhavingsrichtlijn 2004/48/EG bevestigt dat degene die een foto overnam waar geen rechten meer op leken te rusten omdat naams- en copyrightvermelding ontbrak, pas schadeplichtig is op het moment dat hij gewezen is op de inbreuk:
“De lidstaten dragen er zorg voor dat de bevoegde rechterlijke instanties op verzoek van de benadeelde partij de inbreukmaker die wist of redelijkerwijs had moeten weten dat inbreuk pleegde, gelasten de rechthebbende een passende vergoeding te betalen tot herstel van de schade die deze wegens de inbreuk heeft geleden.”
Degene die een foto publiceert en daarbij zonder toestemming de naam- of copyrightsvermelding verwijdert of weglaat, schendt het auteursrecht van de fotograaf. Schade die voortkomt doordat de foto anoniem is gaan rondzwerven en door derden overgenomen wordt kan men verhalen op die eerste onrechtmatige openbaarmaker. Het is vervolgschade.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd. Of doneer voor mijn rechtszaak tegen ANP.