Vakjargon: Lijdelijk

Een van de oorzaken van de lelijke jurisprudentie waar fototrollen naar verwijzen om je bang te maken voor een rechtszaak is de -verplichte- passieve houding van de rechter. De civiele rechter doet niet aan waarheidsvinding, vraagt geen bewijs op en oordeelt op basis van wat partijen inbrengen.


Van de website Rechtspraak.nl:
Dat betekent dat een rechter, ook als hij weet dat het gestelde niet klopt, zal oordelen alsof het wél klopt. Dat betekent dat een rechter alles wat niet is betwist voor waar aan zal nemen.
Rechters laten regelmatig doorschemeren als ze twijfelen aan een stelling. In de uitspraak lees je dan zinsdelen als: Niet in geschil is; Als onbetwist staat vast; Is onbetwist gesteld; Partijen zijn het eens over.

Gedaagde fotogebruikers procederen meestal in persoon omdat een jurist al snel meer kost dan de claim. De geschilpunten die 'leken' naar voren brengen zijn vaak juridisch irrelevant of er valt geen eenduidig oordeel over te vellen. De ene rechter beslist zus, de ander zo. Men bakkeleit over:

  • Wel of geen opzet. Opzet doet er niet toe om te bepalen of er rechten geschonden zijn.
  • Financiële draagkracht van de kleine goede-doelen-stichting, een armlastige vereniging of ZZP-er. Het heeft geen invloed op de hoogte van de schade.
  • Doorverwijzing naar derden: Foto gekregen of een vrijwilliger heeft de foto geplaatst. Het maakt de derde nog niet aansprakelijk.
  • Artistieke waarde van de foto. Wel of niet voldoende creatief om voor bescherming in aanmerking te komen is aan de rechter.
  • Citaatrecht. Of het gebruik wel of niet voldoende functioneel of proportioneel is, is aan de rechter.

Fototrollen dagen alleen partijen die onvoldoende kennis hebben van de wet voor de rechter, waarvan ze dus weten dat die kostbare juridische hulp moeten inhuren. Partijen waarvan ze weten dat die geen geldige licentie kunnen overleggen. Partijen die door te onderhandelen over het tarief erkend hebben dat ze schadeplichtig zijn jegens de client van de fototrol.
Partijen waarvan ze weten dat die hoogstwaarschijnlijk in een procedure niet gaan vragen naar bewijs dat:

  • Client de maker is.
  • De maker zijn rechten heeft overgedragen aan client.
  • Client een procesvolmacht heeft van de rechthebbende.
  • Client op eigen naam mag procederen.
  • Client de exclusieve exploitatierechten heeft.
  • De foto op de website stond.
  • De schadevergoeding is begroot op de daadwerkelijk misgelopen inkomsten.
Of partijen die bij de rechter kunnen uitleggen dat ze de foto mochten gebruiken. Partijen die kunnen uitleggen dat ze niet verwijtbaar, en dus niet onrechtmatig, hebben gehandeld.

Overigens mag een civiele rechter wel actief het recht aanvullen en oordelen dat er niet voldoende gemotiveerd is gesteld. Voor de liefhebber van jurisprudentie:

Rechtbank Utrecht, 3 april 2019
"Verder heeft [eiseres] niets aangevoerd waaruit blijkt dat [gedaagde] , als hij wel vooraf een licentie had gekocht, de (sub)licentie dan van haar zou hebben afgenomen. Daarom kan niet worden aangenomen dat [eiseres] licentie-inkomsten of winst heeft gederfd. Dit maakt dat haar vordering tot betaling van schadevergoeding moet worden afgewezen."

Rechtbank Amsterdam, 19 november 2021
"De enkele verwijzing naar zijn tarieven is gelet op de betwisting van de zijde van [gedaagde] onvoldoende. [eiser] heeft nagelaten afdoende overtuigende stukken in het geding te brengen waaruit valt op te maken dat hij deze foto voor de door hem gehanteerde tarieven ten behoeve van een website die vergelijkbaar is aan die van [gedaagde] , heeft geleverd. De wel door [eiser] overgelegde stukken bieden die duidelijkheid niet. Enerzijds omdat het deels om een offerte gaat en anderzijds omdat voor zover sprake is van facturen, daaruit niet blijkt wat de aard van de opdracht en opdrachtgever is en de omvang van de verspreiding. Bovendien blijkt daaruit niet dat het deze foto betreft. De verwijzing naar eerdere uitspraken, dan wel de tarievenlijst Stichting Beeld Anoniem geeft evenmin voldoende duidelijkheid omtrent de in dit geval door [eiser] geleden schade. Deze tarievenlijst is anders dan [eiser] kennelijk meent niet bedoeld om als onderbouwing van de schade in het individuele geval dienst te doen."

Rechtbank Haarlem, 14 september 2022
“De vordering tot betaling van €1.005,00 voor het ‘verminken’ van de foto zal worden afgewezen nu zonder verdere toelichting niet duidelijk is op welke wijze de foto zou zijn verminkt.
(...)
Voor de hoogte van de vordering heeft de eisende partij aansluiting gezocht bij de tarieven van Stichting BeeldAnoniem. Deze tarieven zijn echter niet tussen partijen overeengekomen, zodat deze geen rechtstreekse grondslag voor de vordering kunnen vormen. Ook heeft de eisende partij onvoldoende onderbouwd waarom deze tarieven een gerechtvaardigd uitgangspunt zijn voor de vaststelling van de schade.”

Rechtbank Tilburg, 22 februari 2023
"De gedachte van [eiser] is kennelijk dat iedere foto auteursrechtelijk beschermd is, maar deze gedachte is onjuist. [eiser] heeft zijn door [gedaagde] betwiste stelling dat sprake is van een auteursrechtelijk beschermd werk niet onderbouwd.
(...)
De kantonrechter vult de rechtsgronden op grond van artikel 22 Rv ambtshalve aan. Het gebruik van een gedeelte van de foto laat zich kwalificeren als een citaat in de zin van dat artikel 15a van de Auteurswet."

Rechtbank Arnhem, 1 mei 2024
"De rechtbank overweegt verder als volgt. Bij lastgeving kan de overeenkomst de lasthebber verplichten om in eigen naam te handelen dan wel in naam van de lastgever (artikel 7:414 lid 2 BW). Handelt de lasthebber in eigen naam, dan kunnen de lastgever en de lasthebber overeenkomen dat de lasthebber de aan hem toegekende bevoegdheden met uitsluiting van de lastgever uitoefent, een zogenaamde privatieve last (artikel 7:423 BW). De rechtbank oordeelt dat uit de machtigingen die SP Networks c.s. in het geding heeft gebracht niet blijkt dat zij bevoegd is om de persfotografen in eigen naam te vertegenwoordigen."


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. In 2017 viel ik in de beerput van een pervers verdienmodel met fotorechten. Inmiddels heb ik de studie Mediarecht afgerond zodat ik 'fotodieven', die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, nog beter kan helpen.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.