Update de Auteurswet!

N.B. Onderstaande tekst hoort bij de petitie UPDATE DE AUTEURSWET en is under construction tot dat de petitie aangeboden wordt aan de wetgever. Laatste bewerking 28 mei 2024.
Op- en aanmerkingen ontvang ik graag!

Onze nationale Auteurswet stamt uit 1912. Sindsdien zijn er vele aanpassingen en aanvullingen geweest maar ik mis woorden als webpagina, internet, hyperlink, downloaden en streamen.

Er staat nog 'in druk verschenen' terwijl veel werken de drukpers niet meer halen.
De gangbare Europese term 'Mededeling aan het publiek' staat niet in de wet maar wordt wel veelvuldig gebruikt in jurisprudentie.

Ik ga vragen om de volgende wijzigingen:


Naamsvermelding en watermerk

De zinsnede 'in druk verschenen' komt vier keer voor in de wet. Als je die drie woorden vervangt door 'gepubliceerd' is het desbetreffende wetsartikel weer van deze tijd:

  • Artikel 4.2. Wordt bij het houden van een niet gepubliceerde mondelinge voordracht geen mededeling omtrent de maker gedaan, dan wordt, behoudens bewijs van het tegendeel, voor de maker gehouden hij die de mondelinge voordracht houdt.
  • Artikel 9. Indien op of in een gepubliceerd exemplaar van het werk de maker niet, of met pseudoniem, is vermeld, kan tegenover derden het auteursrecht ten behoeve van de rechthebbende worden uitgeoefend door de uitgever, of als de uitgever niet bekend is, door degene die het exemplaar van het werk heeft gepubliceerd.
  • Artikel 12.1.2. Onder de openbaarmaking (…) wordt mede verstaan: de verbreiding van het geheel of een gedeelte van het werk of van een verveelvoudiging daarvan, zolang het niet gepubliceerd is.
  • Artikel 47.3. Een werk is uitgegeven (…) wanneer het met toestemming van de maker is gepubliceerd.

Openbaar maken

Een werk dat in druk is verschenen kan niet meer openbaar gemaakt worden, artikel 12.1.2. Wetsartikelen met de woorden 'openbaar maken' hebben daardoor geen waarde als het werk reeds in druk is verschenen. Als je de woorden wijzigt in 'publiceren' wèl: 
  • Artikel 19.3. Geen inbreuk als je het portret met toestemming van de geportretteerde publiceert in een nieuwsblad of tijdschrift. *
  • Artikel 20.1. De auteursrechthebbende heeft toestemming nodig van de geportretteerde om het portret te publiceren. *
  • Artikel 25.1b. Het recht zich te verzetten tegen publicatie onder een andere naam dan bij openbaarmaking.
  • Artikel 29b. Opzettelijk verwijderen of wijzigen van informatie over het beheer van rechten is onrechtmatig als je het werk verspreidt, uitzendt of publiceert

Downloaden

De verveelvoudiging uit artikel 14 is het vastleggen van (een deel van) een werk op een fysieke drager om het te kunnen tonen of ten gehore te brengen. Een digitaal bestand downloaden waardoor het op je eigen server terecht komt is zo'n verveelvoudiging. Je mag ervan uit gaan dat als je een digitaal bestand opvraagt en de server verstrekt dat bestand dat je toestemming hebt voor deze verveelvoudiging.
Daar is EU-jurisprudentie over, Bild-Kunst-arrest, en kan toegevoegd worden aan artikel 14:
  • Artikel 14a. Het opvragen en krijgen van een digitaal bestand is rechtmatig als er op de server geen maatregelen zijn getroffen die dat bemoeilijken. Je mag geen technische voorzieningen omzeilen.

Mededeling Aan Het Publiek

Bij EU-recht gebruikt men de term ‘Mededeling Aan Het Publiek MAHP voor het uitsluitende recht van de auteur op openbaar maken en publiceren.
De nationale wet gaat uit van 'openbaar maken' en 'verveelvoudigen' en dat zijn twee verschillende dingen. Een reeds gepubliceerd werk kan niet meer openbaar gemaakt worden, wél verveelvoudigd.

Een verveelvoudiging waarmee geen nieuw publiek bereikt wordt is volgens EU-recht geen MAHP. Onder nationaal recht schend je met zo'n verveelvoudiging artikel 1.


Embedden en hyperlinken

Hyperlinks, voor bezoekers volgbare verwijzingen, vormen de basis van het internet. Hyperlinks onderscheiden het web van de papieren bibliotheek.
Met een hyperlink stuur je bezoekers door. Je mag ervan uit gaan dat degene die een werk op internet publiceert, een zo groot mogelijk publiek wil bereiken.  

Bij de verveelvoudiging uit artikel 14 ontbreekt het vastleggen van (een deel van) een werk op een webpagina om het aldaar te tonen of ten gehore te brengen. Dit artikel zou aangevuld moeten worden met:
  • Artikel 14b.1. Het streamen van (een deel van) een werk, afspelen van een werk zonder dat het vastgelegd is, op een webpagina is een openbaarmaking en geen verveelvoudiging.
  • Artikel 14b.2. Het vastleggen van (een deel van) een werk op een webpagina is een verveelvoudiging.
  • Artikel 14b.3. Het hyperlinken naar (een deel van) een werk is geen verveelvoudiging. Het werk wordt immers niet getoond of ten gehore gebracht.
  • Artikel 14b.4. Het insluiten van (een deel van) een werk op een webpagina in combinatie met een hyperlink naar de bronwebpagina is geen verveelvoudiging mits het werk op die bronwebpagina openbaar toegankelijk is. Het is geen MAHP.


* Portretrecht

De aanpassingen hierboven zijn doorgestreept omdat artikel 19 en 20 geschrapt kunnen worden. Zijn we gelijk af van die eeuwigdurende discussie of een portretfoto in opdracht gemaakt is of niet.
  • Artikel 19.1. Het overnemen van een reeds in druk verschenen of openbaar online staande portretfoto ten behoeve van geportretteerde valt onder het citaatrecht. Daarmee is dit lid overbodig geworden.
  • Artikel 19.3. Dit lid stamt uit het analoge tijdperk, waar een geportretteerde een fysiek exemplaar kreeg en een kopie aan een krant of tijdschrift kon geven. Tegenwoordig gaan fotogeschillen zelden nog over een (eerste) openbaarmaking, het betreft vrijwel altijd hergebruik. Voor openbaarmaking heb je het bronbestand nodig, de geportretteerde kan daar alleen over beschikken mét toestemming van de fotograaf waarmee dit lid dus ook overbodig wordt.
  • Artikel 20. Bij een opdracht worden vaak meerdere foto's gemaakt. De foto's die niet uitgekozen worden voor publicatie mag de fotograaf niet zonder toestemming van de geportretteerde openbaar maken. Aangezien een portretfoto een persoonsgegeven is mag de fotograaf dat sowieso niet zonder toestemming (artikel 6 AVG).


Fotogebruik in het internettijdperk


Met bovenstaande wijzigingen worden onduidelijkheden en de mazen in de wet waar fototrollen misbruik van maken gedicht. Dan geldt:

  • Het publiceren van een foto is een MAHP, een verveelvoudiging (artikel 14b.2).
  • Hotlinken, het vastleggen van een foto op een webpagina via de bronserver, is een MAHP, een verveelvoudiging (artikel 14b.2).
  • Het uitgeven van een foto waarbij de naam van de fotograaf zonder toestemming is weggelaten is onrechtmatig (artikel 47.3).
  • De fotograaf die zijn foto's anoniem uitgeeft (artikel 47.3) kan zijn rechten uitoefenen via de uitgever (artikel 9).
  • Een hyperlink is een openbaarmaking (artikel 14b.3) als je weet (of behoort te weten) dat het werk niet is uitgegeven (artikel 12.1.2). GeenStijl-arresten.
  • Het publiceren van een foto in combinatie met een hyperlink naar de bronwebpagina mag zonder toestemming mits die bronwebpagina geen slotje heeft (artikel 14b.4).
  • Hotlinken in combinatie met een hyperlink naar de bronwebpagina mag zonder toestemming mits die bronwebpagina geen slotje heeft (artikel 14b.4) én er geen maatregelen tegen het opvragen van de foto zijn getroffen (artikel 14a).
  • De fotograaf heeft geen recht op naamsvermelding (artikel 25.1a) als zijn foto reeds zonder zijn naam is gepubliceerd (artikel 12.1.2).
  • De inbreukmaker die niet wist en redelijkerwijs niet had kunnen weten wie de rechthebbende is handelt niet onrechtmatig (artikel 29b.1). Van een professionele partij wordt verwacht dat zij bij anonieme foto's navraag doet bij de uitgever (artikel 9) en onderzoekt of de foto rechtmatig is uitgegeven (artikel 47.3).
  • Voor in opdracht gemaakte portretfoto's is toestemming nodig van de geportretteerde om ze exploiteren. Zonder die toestemming kan de fotograaf geen schade vorderen voor het mislopen van inkomsten.

In druk blijft een naam eeuwig bij de foto staan, onder art. 4.1 blijft duidelijk wie de maker is. Als een foto online gepubliceerd wordt valt een losse naamsvermelding weg. De foto kan dan anoniem gaan rondzwerven en de maker valt nauwelijks meer te achterhalen. Een fotograaf die zijn rechten uit wil blijven oefenen doet er verstandig aan zijn naam middels een watermerk in de foto te zetten. Een watermerk verwijderen is een onrechtmatige handeling waar vervolgschade kan optreden doordat de foto zonder naamsvermelding verder wordt verspreid.
Rechten van anonieme foto's kunnen uitgeoefend worden via de uitgever. Een fotograaf die zelf zijn rechten uit wil blijven oefenen zal zijn foto's niet anoniem moeten uitgeven.
Ook voor de uitgever geldt dat het verstandig is een watermerk op de foto te zetten zodat bij online verspreiding duidelijk blijft wie de uitgever is.
Een fotograaf die niet wil dat zijn foto's gedownload of gehotlinkt worden dient zijn server daartegen te beveiligen.


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. In 2017 viel ik in de beerput auteursrechtenclaims. Inmiddels ben ik met de studie Mediarecht begonnen omdat ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou kan laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.