Openbaar maken en verveelvoudigen

Bijgewerkt 16 november 2023
Ik ben met de studie Mediarecht begonnen en tijdens het doornemen van wetsartikelen snapte ik ineens hoe de verwarring rondom hotlinken (insluiten van een foto vanaf de bronserver) heeft kunnen ontstaan. En waarom men in jurisprudentie spreekt van eerste openbaarmaker terwijl ik meen dat eerdere openbaarmaker logischer is. De misverstanden komen mijn inziens doordat de Auteurswet verouderd is, men heeft het bijvoorbeeld nog over 'in druk verschenen' terwijl het overgrote deel van de werken digitaal verschijnt en de drukpers niet haalt.



Art. 1 Aw

"Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk (...) om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen"

Openbaar maken en verveelvoudigen worden apart genoemd en zijn twee verschillende begrippen in de wet. Dat had ik me niet eerder gerealiseerd.


Art. 12.1 Aw

"Onder de openbaarmaking van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt mede verstaan:
(...)
.de verbreiding (...) of verveelvoudiging van het werk, zoolang het niet in druk verschenen is;"

Als het werk in druk verschenen is, is het al geopenbaard en kun je het niet meer opnieuw openbaar maken. Uit jurisprudentie volgt dat dit ook geldt voor werken die zonder beperking - abonnement, slotje, betaalmuur - op internet verschijnen.


Art. 8 Aw

"Indien (...rechtspersoon...) een werk als van haar afkomstig openbaar maakt, zonder daarbij eenig natuurlijk persoon als maker er van te vermelden, wordt zij (...) als de maker van dat werk aangemerkt."

Een rechtspersoon die een reeds elders geopenbaarde foto gebruikt zonder de naam te vermelden, bijvoorbeeld door een stockfoto te kopen, is volgens Art. 12.1.2 Aw geen openbaarmaker en wordt dus volgens Art. 8 Aw niet als maker aangemerkt. Ik begrijp nu waarom men bij foto's van eerste openbaarmaker spreekt. Ik gebruik liever eerdere openbaarmaker omdat het vrijwel onmogelijk is om bij een anonieme foto te achterhalen wie de eerste openbaarmaker is.
Mijn inziens kan een fotograaf zijn rechten alleen handhaven als hij zijn afnemers verplicht zijn naam te vermelden. Een klein watermerkje in de foto is voldoende en zorgt ervoor dat gebruikers het niet kunnen vergeten.


Art. 9 Aw

"Indien (...) de maker niet (...) is vermeld, kan tegenover derden het auteursrecht ten behoeve van den rechthebbende worden uitgeoefend door (...) de uitgever (...) of (...) de drukker"

De uitgever (of drukker) was in het papieren tijdperk meestal de enige openbaarmaker. In het internettijdperk zijn er vaak meerdere openbaarmakers en kan het lastig te achterhalen zijn wie de eerste was. Als je de naamloze foto hebt via een eerdere openbaarmaker kun je de rechthebbende met een beroep op dit artikel melden dat hij zijn rechten via (of op!) die eerdere openbaarmaker moet uitoefenen.


Art. 14 Aw

"Onder het verveelvoudigen van een werk (...) wordt mede verstaan het vastleggen van dat werk (...) op enig voorwerp dat bestemd is om een werk (...) te vertonen."

Het tonen van een foto, ongeacht waar die foto vandaan komt, op een website is een verveelvoudiging. Al zou je kunnen steggelen of een website een voorwerp is. "Enig voorwerp" is iets fysieks. Art. 14 Aw zou ook moeten gelden voor vertoning op internet.


Embedden

Embedden betekent insluiten. Juristen gebruiken de term embedden voor het insluiten van een foto vanaf de bronserver. Je toont de foto dan op je website zonder het bestand aan te raken. Andere termen hiervoor zijn hotlinken en automatisch linken. Sommige juristen menen dat dat mag omdat je de foto niet openbaar maakt volgens Art. 12.1 Aw én niet kopieert door hem te down- en uploaden.

Screenshot website Dohmen Advocaten

Volgens de wet, art. 14 Aw, is het echter een verveelvoudiging en dus onrechtmatig. Jurisprudentie (Bild-Kunst-Conclusie) bevestigt dat.


Hyperlinken

Een hyperlink is een voor de bezoeker volgbare verwijzing naar een webpagina. Een hyperlink geldt niet als een verveelvoudiging. Zo'n hyperlink geeft toegang tot een publicatie waarvan de maker iedereen met een internettoegang als publiek voor ogen heeft.
Volgens het Europees Hof (Svensson-arrest) mag je met een hyperlink zelfs (delen van) de bronpublicatie tonen mits de bron rechtmatig en openbaar toegankelijk heeft gepubliceerd. Hotlinken of een screenshot in combinatie met een hyperlink naar de bronpublicatie levert geen inbreuk op.


Art. 25.1.a Aw

"het recht zich te verzetten tegen openbaarmaking van het werk zonder vermelding van zijn naam"

Onder Art. 12.1 Aw is hergebruik van een foto die reeds vrij toegankelijk op internet staat geen openbaarmaking. Over naamsvermelding bij verveelvoudiging zegt dit artikel niets. Mij lijkt het alleen verplicht als de naam bij of op de foto van de eerdere openbaarmaker staat.



Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. Ik verdiep me alweer vijf jaar in auteursrechtschendingen. Ik ben zelf geen jurist, maar juristen gebruiken mijn bevindingen in artikelen, processtukken, scripties en proefschriften.
Moreel gezien kan ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.