Portretfoto Mathijs Bouman

Bijgewerkt 3 mei 2024

Een mooi voorbeeld van hoe Roel Dijkstra zijn advocaat Kitty van Boven op élk gebruik van foto's uit zijn archief lijkt af te sturen en vermeend inbreukmakers op kosten jaagt om zich te verweren.

Het gaat in deze rechtszaak om een in opdracht van AssurantieMagazine gemaakte portretfoto waarbij de geportretteerde zijn medewerking heeft verleend door de fotograaf -mij is niet bekend of dat Roel Dijkstra zelf was of een van zijn werknemers- thuis te ontvangen en te poseren.

Mijn inziens heeft de maker toestemming nodig van de geportretteerde om het werk, anders dan voor de opdracht, te gebruiken.
Ongebruikte foto's mogen volgens art. 20 Aw niet door de Roel Dijkstra openbaar gemaakt worden.
Herleidbare portretfoto's zijn persoonsgegevens en Roel Dijkstra heeft geen verwerkingsgrond om deze op te nemen in zijn beeldbank art. 6 AVG. Hij heeft toestemming nodig. Die toestemming ontbreekt overduidelijk en Roel Dijkstra schendt hiermee de rechten van Mathijs Bouman.

Quitclaim
Met een zogenoemde quitclaim kan een maker vastleggen dat hij toestemming heeft van de geportretteerde om het werk, anders dan voor de opdracht, te gebruiken.
Advocaat Herens vindt, in een artikel over de uitspraak, dat een maker altijd dat recht behoort te hebben. De NVJ is het oneens met het Hof en adviseert geportretteerden een quitclaim te laten ondertekenen, om te voorkomen dat de fotograaf net zoals Roel Dijkstra verliest.

Mijn inziens speelt het ontbreken van een quitclaim geen enkele rol, het geschil draait immers niet om gebruik door Roel Dijkstra. Integendeel, Roel Dijkstra beschuldigt Dutch News van het schenden van zíjn auteursrechten.
DutchNews beroept zich in de procedure op art. 19 Aw. 


Uit het vonnis en het arrest leid ik af dat Roel Dijkstra het verweer van DutchNews betwist met:
  • De opdracht is niet gegeven door de geportretteerde maar een derde. Het maakt niet uit wie de opdracht geeft, duidelijk is dat de foto niet op initiatief van de fotograaf is gemaakt.
  • De foto is niet ten behoeve van de geportretteerde gemaakt. Dat hoeft niet, vanwege is voldoende.
  • Roel Dijkstra heeft toestemming van de opdrachtgever om de foto te openbaren. De opdrachtgever heeft het portretrecht niet en kan deze toestemming niet geven.
  • Er is geen foto aan Mathijs Bouman gegeven. In het analoge tijdperk had je een afdruk van de foto nodig om hem te kunnen verveelvoudigen. Het is totaal irrelevant, mogelijk wil Roel Dijkstra verwarring scheppen met de woorden van lid 4:  "eene opdracht ... te hunnen behoeve aan den maker gegeven."
  • Naamsvermelding ontbrak terwijl de naam in colofon stond bij de oorspronkelijke publicatie. Naamsvermelding is bij lid 3 verplicht als deze op of bij het portret stond, een watermerk ontbrak echter bij de oorspronkelijke publicatie. Bij lid 1, waar de publicatie bij Dutch News mijn inziens eveneens aan voldoet, is naamsvermelding niet verplicht.
DutchNews heeft zover ik uit het vonnis kan afleiden nagelaten te betwisten dat Roel Dijkstra de fysieke maker is. Aangezien er twee namen vermeld stonden in de colofon vermoed ik dat een van zijn personeelsleden de foto gemaakt heeft, Roel Dijkstra heeft dan helemaal geen recht op naamsvermelding, persoonlijkheidsrechten zijn immers niet overdraagbaar. 

Artikelen die over het arrest zijn verschenen doen het voorkomen, in lijn met het vonnis en het arrest, dat lid 3 alleen geldt voor foto's die in opdracht of ten behoeve van de geportretteerde zijn gemaakt. Terwijl in de wet staat dat het ook geldt voor foto's die in opdracht vanwege geportretteerde zijn gemaakt.

Het betreft hier hergebruik van een in opdracht gemaakte én dus betaalde foto in klein formaat. Mijn inziens sowieso gebruik dat onder het citaatrecht valt.
Daarbij is de werkelijke schade voor het mislopen van inkomsten voor de fotograaf hooguit een paar euro. Ik vind het schandalig dat de rechtspraak met dit soort geneuzel belast wordt, het kost de maatschappij een vermogen.

Irene van Staveren begrijpt blijkbaar niet hoe zeldzaam rechtvaardig de uitspraak is.


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. Ik verdiep me alweer vijf jaar in auteursrechtschendingen. Ik ben zelf geen jurist, maar juristen gebruiken mijn bevindingen in artikelen, processtukken, scripties en proefschriften.
Moreel gezien kan ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.