Fotorechten, rechtenvrij en het auteursrecht

Lange tijd dacht ik het woord fotorechten een verzamelterm was voor alle rechten die met foto’s te maken hebben; portretrecht, kopieerrechten, recht op billijke vergoeding, recht op naamsvermelding, distributierechten, citaatrecht, recht om op te treden tegen schendingen, recht om op te treden tegen verminking enz.

De term rechten in het woord fotorechten is echter het recht op een betaling. In de context “er rusten rechten op” betekent het dat je iets moet betalen per verbruikte eenheid; belasting, leges, fees, commissies, heffingen, billijke vergoedingen of royalty’s.

In het woord rechtenvrij bij fotolicenties heeft de term rechten eveneens deze betekenis van betalen. Je kunt dat zien aan de Engelse vertaling ervan: royalty-free of one time fee. In plaats van een vaste prijs per publicatie betaal je eenmalig een bedrag en mag je de foto onbeperkt gebruiken. Je krijgt als het ware de kopieerrechten, onbeperkt in duur en aantal publicaties.

Ik gok, gezien de reacties en claims die ik zie, dat 99% van de Nederlanders de juridische consequenties niet kent van een rechtenvrije foto. Niet verwonderlijk als je bedenkt dat:

  • De Engelse vertaling van kopieerrechten copyrights is en de Nederlandse vertaling van copyrights auteursrechten. Hierdoor denkt men dat rechtenvrij op het auteursrecht slaat en dat je de foto zonder toestemming en naamsvermelding mag gebruiken en wijzigen.
  • Rechten ook kan betekenen dat je iets moet betalen. Hierdoor denkt men dat een rechtenvrije foto gratis is.

In het huidige commercieel juridische circus omtrent fotorechten verbaast het me niet dat deze verwarrende term rechtenvrij geïntroduceerd en de standaard geworden is in Nederland voor dit type licenties. Eenmalige fee of onbeperkt kopiëren was duidelijker geweest.
Mensen zijn zich van geen kwaad bewust en gebruiken onbekommerd rechtenvrije foto's. Sommige fotografen denken oprecht dat ze na een jaar een factuurtje kunnen sturen voor rechtenvrije foto's.



Alles op dit blog is en blijft gratis ondanks dat het me inmiddels meer kost dan me lief is. Met name de artikelen over fotoclaims hakken erin, maar ja, iemand moet dat bijhouden hè... Een kleine financiële bijdrage wordt gewaardeerd.