Bijgewerkt 2 juni 2024
Je gelooft het niet, maar regelmatig wordt er voor stockfoto's van een paar euro een heuse hoorzitting georganiseerd. Dan zijn de dagvaarding of het verweerschrift niet duidelijk genoeg voor de rechter om uitspraak te doen of de rechter denkt dat er nog geschikt kan worden.
Voor jou is zo'n hoorzitting misschien wel de eerste keer dat je voor de rechter staat, voor de claimende partij is het het gebruikelijke uurtjefactuurtje.
Wees gerust, je krijgt geen strafblad en je hoeft geen advocaat in te schakelen. Een inbreuk op de auteurs- en persoonlijkheidsrechten is slechts een onrechtmatige daad, vergelijkbaar met het omstoten van een vaas. Je dient de ontstane schade te vergoeden.
Proceskosten
Hoe meer moeite de rechthebbende moet doen om zijn schade te verhalen, hoe hoger de schade wordt. In Nederland zijn ze zo idioot dat IE-zaken (Intellectueel Eigendom) in aanmerking komen voor een volledige proceskostenveroordeling waardoor schade van een paar tientjes kan oplopen tot duizenden euro's. Meld daarom voorafgaand aan de hoorzitting altijd dat het een zeer eenvoudige routinezaak betreft voor de tegenpartij waarvoor het liquidatietarief geldt en verwijs naar dit artikel.
Ik ga hier verder niet in op hoe een rechtszaak te voorkomen. Ik ga ervanuit dat je dit leest omdat het 'kwaad', een hoorzitting voor een stockfoto, al is geschied. Mijn tips:
Inbreuk
Claimjuristen brengen zaken voor de rechter waarbij vermoedelijk sprake is van een inbreuk.
Over wel of geen inbreuk discussiëren bij de rechter raad ik af. Auteursrecht is geen exacte wetenschap en jurisprudentie is niet eenduidig. Het is aan de rechter of een foto origineel en creatief genoeg is om voor bescherming in aanmerking te komen en of je de foto onder citaatrecht of een andere uitzondering mocht publiceren. De uitkomst hangt dus af van de rechter, en je kunt een rechter treffen die baat heeft bij het perverse verdienmodel met fotorechten.
Leg eenmaal duidelijk uit waarom je denkt dat het geen inbreuk is en kap de discussie af met "mocht de rechter oordelen dat ik rechten geschonden heb, dan leg ik me daar bij neer".
Opzet
Voor claimjuristen is het aantrekkelijk om eindeloos te discussiëren of er opzet in het spel was, dan kunnen ze uurtjes schrijven. Opzet heeft geen invloed op de hoogte van de schade. Die vaas is nu eenmaal, al dan niet per ongeluk, kapot gevallen door jouw handelen. Als het een antieke en zeldzame vaas is moet je veel betalen, was het er een van de Action dan valt de schade onder bagatel.
Opzet heeft wel invloed of jij die schade moet betalen. Als jij niet wist, en redelijkerwijs niet kon weten, dat jij rechten schond is de inbreuk geen onrechtmatige daad waarvoor jij schadeplichtig bent.
Schade
Heb het vooral over de schadevergoeding tijdens de hoorzitting. Claimjuristen baseren deze meestal op een misgelopen licentievergoeding en vrijwel altijd is het opgevoerde tarief flink overtrokken. Dan rekenen ze een tarief in opdracht, een tarief voor commercieel gebruik, andermans tarief (Stichting Foto Anoniem) of een tarief afkomstig uit jurisprudentie terwijl foto's normaliter slechts enkele euro's opleveren bij hergebruik. Ik schrijf hier hergebruik omdat er vrijwel altijd sprake is van een reeds openbaar gepubliceerde foto, anders zou je het fotobestand niet in je bezit kunnen hebben.
Kivits stelt de schade bij eerste aanschrijven op €300,-. Het is niet billijk om voor een vaas die nieuw €50 kost en bij de kringloop €5 een bedrag van €165 te claimen en daarvoor €135 kosten te maken. En al helemaal niet als zou blijken dat die vaas weliswaar was omgevallen maar niet kapot gegaan was.
Uiteraard dient onrechtmatig gebruik van foto's afgeschrikt te worden maar het zou toch niet zo mogen zijn dat claimkantoren namens rechthebbenden boetes uitdelen en dat ze die bedragen onderling verdelen?
 |
| Klik op screenshot voor vergroting. Bron |
Er zijn talloze situaties waarbij het niet gebruikelijk is om überhaupt een licentie aan te schaffen. En fotografen die geen stockfoto's verkopen kunnen geen licentievergoeding misgelopen hebben. Die zullen hun schade op een andere manier moeten onderbouwen.
Kortom, het enige waar het over moet gaan in de rechtszaal is de hoogte van de licentievergoeding.
Vragenlijst
Om te voorkomen dat de ervaren tegenpartij de agenda van de hoorzitting bepaalt kun je voorafgaand aan de zitting een vragenlijst insturen. De tegenpartij kan zich dan voorbereiden en zich ter zitting niet beroepen op dat ze het niet weet.
Mogelijke vragen, voor zover van toepassing en nog niet bekend of beantwoord in het voortraject:
- Is eiser degene die de foto gemaakt heeft? De rechthebbende is niet per definitie de maker en ook fotografen kopen beeldbanken op.
- Zo nee, wie is de fotograaf?
- Werkt de fotograaf in opdracht van eiser?
- Zo nee, hoe zijn de rechten voor deze foto verworven?
- Wanneer zijn de rechten voor deze foto verworven? Als dat na de publicatie is heeft de eiser geen schade.
- Voor welke gelegenheid of opdracht is de foto gemaakt en is er toen betaald voor de foto?
- Zo ja, vraag naar de factuur. Er geldt voor bedrijven en zelfstandigen een bewaarplicht van 7 jaar.
- Was eiser de enige rechthebbende ten tijde van de publicatie? Soms worden er foto's verkocht die elders gratis worden aangeboden.
- Welk deel van de gevorderde schade komt bij de fotograaf terecht?
- Hoeveel licenties zijn er voor deze foto verkocht sinds ze in het archief van rechthebbende staan?
- Tegen welke prijs zijn deze licenties verkocht?
- Hangt de prijs van een licentie af van het type gebruik?
- Waarom staat er een ander, veel hoger tarief voor stockfoto's op de website van de rechthebbende dan gebruikelijk gerekend wordt?
- Waarom worden er bedragen en opslagen gevorderd volgens leveringsvoorwaarden DuPho terwijl er geen licentiecontract is afgesloten?
- Waarom wordt er geen aansluiting gezocht bij de eigen en gebruikelijke tarieven?
- Hoe heeft eiser de foto gevonden? Claimbots als Copytrack controleren niet of het daadwerkelijk een inbreuk betreft en claimen willekeurige bedragen waar ze zelf ook een deel van krijgen.
- Wat is de verhouding van de omzet uit het archief tussen reguliere verkoop en sommaties achteraf?
- Als verkoop van licenties het doel is van het archief waarom zijn de foto's dan zonder watermerk en in groot formaat door iedereen in 2 klikken te downloaden?
- Als verkoop van licenties het doel is van het archief waarom staan er dan geen prijzen bij?
- Als verkoop van licenties het doel is van het archief waarom staat er dan geen bestelbutton bij?
- Als er geen archief is: heeft de rechthebbende de foto zelf openbaar toegankelijk gepubliceerd? Anneke Moerenhout publiceerde 70.000 foto's op informatieve websites.
- Als er geen archief is: is de foto te koop aangeboden geweest? Zo nee, dan is er ook geen sprake van een misgelopen licentievergoeding.
- Waarom wordt er een toeslag voor ontbreken naamsvermelding gevraagd terwijl eiser ze zelf zonder naamsvermelding verspreidt?
- Waarom wordt er een toeslag voor ontbreken naamsvermelding gevraagd op de tarieven van Stichting Foto Anoniem terwijl die tarieven inclusief ontbreken naam zijn?
- Hoeveel van deze sommatiebrieven zijn er afgelopen jaar namens eiser verstuurd?
- Welk deel van deze brieven wordt niet betaald?
- Welk deel van de niet betaalde claims komt voor de rechter?
Stukken voor de zitting
Belangrijk is dat je alles waar de tegenpartij op moet kunnen reageren, dus ook je eventuele kosten, indient vóór de zitting. De rechter is niet verplicht ter zitting nog stukken aan te nemen. Na de zitting mag je geen stukken meer indienen, tenzij anders afgesproken en dan komt er een volgende ronde.
Openbaar Ministerie en Autoriteit Consument en Markt geven aan dat ze niet op de stoel van de rechter kunnen gaan zitten. We zijn dus overgeleverd aan de dwarsliggers die onredelijke fotoclaims niet betalen en het op een rechtszaak aan laten komen. Iets wat ik overigens niemand adviseer maar als je dit leest is het toch waarschijnlijk al te laat...
Mijn eindeloze reeks artikelen over fotoclaims met een kleine bijdrage sponsoren? Klik hier.
Een onredelijke sommatiebrief gekregen en juridische hulp nodig? Klik hier.