Barbertje moet hangen

Tsunami aan sommatiebrieven

Het aantal rechtszaken over "hergebruik" van oude, reeds op internet gepubliceerde foto's is fors toegenomen de afgelopen jaren. Zelden gaat het nog over plagiaat.
Plagiaat; met opzet, om er zelf beter van te worden, doen alsof het een eigen foto is.
Meestal betreft het een (naamloze) foto waarvan men dacht dat je hem mocht gebruiken: Omdat de foto niet zo bijzonder was om voor bescherming in aanmerking te komen. Omdat de foto tussen de vrij te gebruiken exemplaren stond. Omdat je citeert en netjes de bron vermeldt.
Er worden bots ingezet om foto's op te sporen. Zonder dat er gecontroleerd wordt of het daadwerkelijk een inbreuk is wordt er een gestandaardiseerde sommatiebrief verstuurd. Met bedragen voor misgelopen licentievergoedingen die tig keer hoger zijn dan de fotograaf normaliter voor dit type gebruik ontvangt.
Als je dit bij de officiële instanties aankaart is het advies rechtszaken voeren omdat het aan de rechter is om te bepalen of er sprake is van een onrechtmatige daad en wat een redelijke schadevergoeding is.
Met de gepubliceerde jurisprudentie* lijkt het alsof rechters een signaal afgegeven van "betaal gewoon gelijk zo'n sommatiebrief en val ons niet lastig". Met als gevolg dat er nóg meer sommatiebrieven verstuurd worden die nóg sneller betaald worden omdat niemand het op een rechtszaak aan durft te laten komen.


Rechtszaken voeren is zinloos

Ik ging er naïef vanuit dat er nog nooit zo'n neuzelzaak als de mijne voor de rechter geweest was. Het leek me een uitgelezen kans op fijne jurisprudentie waar ontvangers van een onredelijke sommatiebrief naar konden gaan verwijzen. Dat rechters de inningsindustrie van dienst zijn was het laatste dat ik had verwacht, maar ik kan er toch echt niets anders van maken:
  • Ik dacht in eerste instantie dat ik pech had met de rechter, mr. G.J. Heevel. Ik had het onder intimi over een fossiel dat geen idee heeft van de prijzen in de markt, dat denkt dat ik met een foto van een legbatterij verkleedkleding probeer te verkopen, dat denkt dat persoonlijk betekent dat content afgeschermd is, dat niet weet wat een blog is, dat nog nooit gehoord heeft van Stichting Foto Anoniem of Eerlijkefoto.nl, dat geen idee heeft hoe massaal er brieven verstuurd worden en dat denkt dat ik degene was die loog in plaats van eiser die met drie(!) gemachtigden naar de zitting was gekomen. Inmiddels noem ik haar dus anders.
  • Van deze zaak, waar ik hielp met het verweer, dacht ik dat de rechter, mr. B. Brokkaar, het vonnis uitbesteed had aan een stagiair die nog niet zo goed de wet kan interpreteren en niet bij de hoorzitting was geweest. Totdat de tegenpartij om herstelvonnis vroeg, er gelegenheid was om de foute beoordeling aan te kaarten en daar niks mee gedaan werd. In hoger beroep kwam er zelfs nog een toeslag van 100% bovenop.
Beide vonnissen hebben gemeen dat je uit het verweer duidelijk kon afleiden dat de schade voor de fotograaf hooguit een paar euro is en dan verwacht je gelijk uitspraak. Desondanks werd er een hoorzitting gelast om tot een schikking te komen. Kosten lopen dan op en het is een extra belasting voor ons toch al overbelaste rechtssysteem. Het lijkt alsof rechters met hoorzittingen ontvangers van een sommatiebrief willen afschrikken en met schikkingen jurisprudentie met bagatel willen voorkomen. 


Kromme jurisprudentie door leugens

Kromme jurisprudentie ontstaat als leugens niet benoemd worden. Kromme jurisprudentie is vervelend omdat een rechter zich baseert op bestaande jurisprudentie en eisers in sommatiebrieven ernaar verwijzen om hun claim kracht bij te zetten.

"de tarievenlijst 2015 van Stichting Foto Anoniem omdat [eiser] die tarieven zou hebben gehanteerd indien hij voor het gebruik door OHM c.s. met OHM c.s. daarover zou hebben onderhandeld en omdat deze tarieven marktconform zijn."
Foto Anoniem is niet marktconform. Er wordt meer dan tien keer van de totaalprijs van de reportage waar de betreffende foto's uit komen opgevoerd als schade. De factuur zit nota bene in de stukken.

"De schade bestaat uit een bedrag van € 248,25 aan gederfde licentie-inkomsten, te vermeerderen met een factor 0,5 wegens verlies van exclusiviteit.
Voor de omvang van de schadevergoeding verwijst [eiseres] naar de tarieven die worden gehanteerd door de Stichting Foto Anoniem."
BeeldigBeeld heeft veel lagere tarieven op haar site staan.

"Zij beheert een grote collectie foto’s, die tegen betaling mogen worden gepubliceerd.
Uitgangspunt bij de begroting is dat [eiseres] ten minste aanspraak kan maken op een bedrag dat gelijk is aan de gemiste licentievergoeding. [eiseres] stelt dat die vergoeding op basis van haar eigen tarievenlijst (productie 2) €1.560,00, exclusief btw, per foto zou zijn. Dat is het tarief dat zij hanteert voor plaatsing van een foto in pixelmaat 400x600, langer dan een jaar, op een commerciële Nederlandse site met een .nl domeinnaam."


Kromme jurisprudentie door de rechter

Een rechter baseert zijn oordeel op de stukken. Lijdelijk heet dat in vakjargon. De rechter kan aan de stukken niet zien wie de waarheid spreekt. Waar je op moet letten als je jurisprudentie doorleest is:
  • "als niet betwist" = als het betwist was had ik er anders over geoordeeld
  • "als niet voldoende betwist" = als het beter betwist was had ik er anders over geoordeeld
  • "als gemotiveerd betwist" = ik geef de betwister gelijk
Een rechter mag geloven wie hij wil. Degene wiens verhaal het meest aannemelijk is wint. En dat is regelmatig de verkeerde:

"Zij voert aan – samengevat – dat [eiser] bewust uitlokt dat zijn foto’s worden gebruikt om vervolgens betaling af te dwingen. [gedaagde] heeft het vermoeden dat [eiser] een oplichter is en dit moet worden onderzocht. Er zijn meerdere bedrijven de dupe. Ze zijn door [eiser] aangeschreven en hij eist ook van hen betaling. [eiser] heeft tegen één van deze gedupeerden gezegd dat hij met pensioen is en dat hij niet weet hoe hij anders aan zijn geld kan komen."
"Op grond van deze tarieven zou [eiser] recht hebben op een bedrag van €1.195,00 voor het gebruik van de vier foto’s. Hij heeft vervolgens onder verwijzing naar de algemene voorwaarden van DuPho een verhoging toegepast van vier keer de licentievergoeding, waarmee hij op een bedrag van €4.780,00 uitkomt. Hij beperkt echter zijn schade tot het gevorderde bedrag van €1.740,00."
Twee van de vier foto's kwamen er pas ná de dagvaarding bij. De opgeklopte tarieven én de volledige proceskosten zijn toegewezen.

"[gedaagde] heeft bijvoorbeeld niet gesteld dat de foto die hij op de overgelegde websites tegen een lager tarief kan kopen van dezelfde kwaliteit zijn. Eveneens is door [gedaagde] niet onderbouwd bij welk tarief aansluiting kan worden gezocht nu de tarieven uiteenlopen van € 9,80 tot € 1,05 per afbeelding."
Bij onduidelijkheid had de rechter het hoogste tarief van €9,80 kunnen toewijzen. Het argument "kwaliteit" zie ik vaker voorbij komen als een rechter niet mee wil gaan in een goed onderbouwd markttarief.

"[naam gedaagde] heeft weliswaar ook verklaard dat de foto ‘op de backoffice’ van de website staat en dat deze niet door het publiek kan worden gezien zonder een wachtwoord in te voeren, maar dat heeft zij onvoldoende uitgelegd. Zo heeft zij niet deugdelijk uitgelegd hoe het dan mogelijk is dat ANP de foto op de website heeft gezien en daarvan een screen print in het geding heeft gebracht. De rechtbank begrijpt uit hetgeen nog ter zitting naar voren is gebracht, dat [naam gedaagde] niet uitsluit dat ANP haar website heeft gehackt. Dat standpunt had zij dan echter nader moeten onderbouwen."
Ik heb van meerdere mensen vernomen, o.a hier, dat claimbots niet-publiek-toegankelijke webpagina's scannen. Het vergt nogal wat kennis om te onderbouwen dat een screenprint illegaal is verkregen.


Het is al jaren een juristenfeestje...
Mede mogelijk gemaakt door ons met belastinggeld gefinancierd rechtssysteem.


Mijn eindeloze reeks artikelen over fotoclaims met een kleine bijdrage sponsoren? Klik hier.
Sommatiebrief gekregen en juridische hulp nodig? Klik hier.


* Het lijkt alsof de Rechtspraak publicatie van fijne jurisprudentie voor vermeende inbreukmakers tegenhoudt:
  • Voor deze zaak is publicatie meerdere keren aangevraagd terwijl een vonnis met dezelfde gemachtige (Charlotte Meindersma) van een dag later wél gepubliceerd is.
  • Een foto van Anneke Moerenhout kwam niet voor bescherming in aanmerking. Er is meerdere keren om publicatie gevraagd omdat er nogal wat sommatiebrieven verstuurd zijn voor dergelijke foto's.
Afbeelding galgje via wikimedia.
Afbeelding tekst uit het boek Max Havelaar van Multatuli.


Update 13 oktober 2020
Rechters wijzen nog steeds tarieven Stichting Foto Anoniem toe. En ook mijn vermoeden dat er selectief gepubliceerd wordt lijkt te kloppen. In deze tweet een zaak met NL.Legal, het inningsbureau van Anneke Moerenhout  waarvan 2 uitspraken niet gepubliceerd worden door RechtspraakNL ondanks meerdere verzoeken. Eén daarvan is gelukkig wel elders gepubliceerd.