 |
| Uit de Auteurswet |
Heeft GeenStijl klakkeloos betaald?
Voor personen die niet voldoende weten van het auteursrecht maakte ik een overzicht met de 25 meestgebruikte trucjes om te voorkomen dat ze onterechte claims betalen.
GeenStijl zal voldoende kennis in huis hebben over het auteursrecht, is niet vies van een rechtszaak en toch hebben ze deze schandalige claim betaald. Waarom?
Ik las het wetboek er nog eens op na en realiseerde me dat artikel 9 verouderd is en dat ik truc 22 die betrekking heeft op artikel 8 onjuist opgeschreven heb.
 |
| Zoals het er eerst stond, tekst is aangepast inmiddels. |
Artikel 8.
Op de een of andere manier* had ik dit wetsartikel onthouden als eerste openbaarmaker. Het woord eerste ontbreekt echter in het wetboek. Er staat "als van haar afkomstig openbaar maakt". Logisch, anders zou de fotograaf de rechten behouden zolang hij de foto's maar als eerste publiceert op zijn eigen site. Terwijl iemand die een foto naamloos aantreft dat niet kan weten.
Niet kunnen herleiden wie de maker is van een foto (of logo**) op een website van een rechtspersoon is voldoende om een claim van de oorspronkelijke maker af te wijzen. Mocht het een onrechtmatige publicatie zijn, dan zal de oorspronkelijke maker bij de openbaarmaker moeten aankloppen.
Let op: de rechtmatig openbaarmakende rechtspersoon mag wel om schadevergoeding vragen.
Artikel 9.
Mijn hemel. Er staat hier "in druk verschenen" en "drukker". Boehoe. Uit welke tijd stamt dit wetsartikel? Wordt het niet eens tijd beste wetgever om "in druk verschenen" te vervangen door "gepubliceerd"? Nog een paar dagen en het is 2020, het digitale tijdperk is al even bezig!
Met een update van dit wetsartikel wordt "dengene" die een foto zonder naam publiceert verantwoordelijk en kan een fotograaf (alleen) via deze persoon zijn rechten uitoefenen. Het verschil met artikel 8 is dan dat bij naamloze publicatie door een rechtspersoon de rechten overgedragen worden en bij naamloze publicatie door een natuurlijk persoon niet.
Terug naar de zaak van GeenStijl en de trucjes.
De Beeldunie vraagt namens Ilya van Marle schadevergoeding voor een in opdracht gemaakte portretfoto die naamloos gepubliceerd was op de website van geportretteerde.
- Truc 10. Als het waar is wat GeenStijl schrijft, dat de foto's pas na de liquidatie te koop zijn aangeboden, dan is de kans groot dat er geen toestemming aan de geportretteerde (of zijn nabestaanden) is gevraagd. De Beeldunie kan zonder toestemming geen licentievergoeding misgelopen hebben. De geportretteerde of diens nabestaanden kunnen de verkoop verbieden en de opbrengsten opeisen.
- Truc 19. Wel/geen citaat is afhankelijk van de rechter. Voor een citaat hoeft de foto niet besproken te worden, dat kan ook hetgeen erop staat zijn. Er is jurisprudentie waarbij een portretfoto geoorloofd was als citaat.
- Truc 22. Voor artikel 8 had de advocaat een rechtspersoon moeten zijn. Dat is ie bij mijn weten niet.
- Truc 25. Als wetsartikel 9 niet zo hopeloos verouderd was had de claim afgewezen kunnen worden omdat de rechten via de openbaarmaker uitgeoefend hadden moeten worden.
Moreel gezien klopt de claim niet. De portretfoto ontleent zijn waarde aan de trieste liquidatie van de geportretteerde, de artistieke waarde is absoluut ondergeschikt hieraan. Bovendien stond de foto naamloos op de website van de geportretteerde, het eerste portret wat een journalist vindt als hij beeld bij de actualiteit zoekt.
Juridisch gezien zou de claim kunnen kloppen. Truc 10 is onbekend hoe het precies zit daar zou je de nabestaanden voor moeten benaderen. Truc 19 hangt af van de rechter. Truc 22 is onwaarschijnlijk. En voor truc 25 moet artikel 9 van de auteurswet ge-update worden.
Dus ja. Ik begrijp dat GeenStijl die €500,- betaald heeft. Al was het een zeldzaam mooie kans om artikel 9 ge-update te krijgen.
Wat ik niet begrijp is dat De Beeldunie dit doet. De Beeldunie ben ik tot op heden niet tegengekomen als zijnde copyrightmaffia: Geen bagatelzaken. Geen absurde bedragen. Geen zaken die niet deugen.
Ook hier is geen sprake van bagatel (GeenStijl is groot) en het bedrag is redelijk voor de schade (winstderving, waardevermindering, missen credits wegens ontbreken naam). Doch het deugt niet om geld te claimen voor portretfoto's die naamloos verspreid zijn en hun waarde ontlenen aan het overlijden van de geportretteerde. Als ik De Beeldunie was zou ik excuses maken en het terugdraaien.
Beste wetgever, update artikel 8 en 9! Naamloos gepubliceerde foto's veroorzaken problemen omdat onduidelijk is aan wie je toestemming moet vragen.
Beste fotograaf, zet je naam zichtbaar op een foto als je je rechten tot in den treure wilt blijven uitoefenen. Dan kun je "dengene" die jouw naam verwijdert aansprakelijk stellen voor alle vervolgschade. En laat "dengenen" die een foto naamloos aangetroffen hebben met rust.
Mijn eindeloze reeks artikelen met een kleine bijdrage sponsoren? Klik hier.
Sommatiebrief gekregen en juridische hulp nodig? Klik hier.
* Eerste openbaarmaker...
Ik las deze blogpost waarin dat in de titel stond. Ik googelde daarna op "eerste openbaarmaker" en belandde op deze zaak waarbij de schrijfster van de blogpost de jurist van Eiser bleek. Eiser verloor. En de "jurist" van de winnaar was degene die mij hielp met mijn verweer.
Logo's worden meestal naamloos gepubliceerd. Dit vonnis met wederom dezelfde jurist voor Eiser klopt niet: Stichting Duchenne Parent heeft moeten betalen voor publicatie van een logo van een gelieerde partij dat gebaseerd was op het origineel waar ze zelf de rechten van hadden verkregen door het naamloos te publiceren.
Het is zorgwekkend dat juristen, voor wie dit een verdienmodel is, de wet aan het herschrijven zijn met jurisprudentie die niet klopt.
Het is een juristenfeestje momenteel; de ‘auteursrechtrelevante sectoren’ zijn goed voor 7,4% van de totale werkgelegenheid in ons land. Met weinig tot geen toegevoegde waarde voor de maatschappij, integendeel.