Whattodo bij een brief van Permission Machine

In ieder geval niet klakkeloos betalen. Want dan blijven ze doorgaan.

permission machine
© yoo.rs auteur Dominic Schmetz
Disclaimer vooraf, voordat ik weer verontwaardigde fotografen op mijn dak krijg: Ik heb een bloedhekel aan plaatjes jatten. Mijn plaatjes worden ook gejat. Ik vind het goed dat het opsporen van inbreuken tegenwoordig automatisch kan. Mijn boosheid richt zich tegen de fotobureaus en fotografen die een factuur sturen voor iedere minuscule inbreuk waarbij het geclaimde bedrag tig keer hoger is dan de normale verkoopprijs. Facturen die iedereen maar betaalt omdat een advocaat inhuren een veelvoud kost, wat bij de rechter belandt is het topje van de ijsberg. Verder ben ik teleurgesteld dat rechters niet op de hoogte zijn van de prijzen in de markt en dat ze de waardes van Stichting Foto Anoniem als een standaard lijken te hanteren.

Natuurlijk mag elke fotograaf zijn eigen prijs bepalen en is de ene foto de andere niet. Niets zo moeilijk als waardebepaling.
Uitgangspunt voor een misgelopen licentievergoeding moet zijn "voor welk bedrag had ik de foto legaal kunnen kopen voor dit doel". Dat is voor een blog, nieuwsbrief of sociale media, waar een -al bestaande en niet in opdracht gemaakte- foto na een paar weken uit beeld is, natuurlijk geen jaarlicentie**** van honderden euro's die Permission Machine je na een inbreuk probeert te slijten. Dat is oplichting. Intimidatie. Betalen anders slepen we je voor de rechter en lopen de kosten nog verder op.

Uit een andere zaak waarbij de dossierkosten al apart in rekening zijn gebracht.
Het is verrekte jammer dat rechters meegaan in die onrealistische bedragen. Mijn inziens is de wet zo dat er bij een inbreuk gekeken moet worden naar de DAADWERKELIJK geleden schade voor de fotograaf.
Voorkomen is beter dan genezen. Jat geen plaatjes. Er zijn zat sites waar je gratis of voor een paar euro de mooiste foto's kunt uitzoeken. Vermijd fotobureaus en fotografen die vermeld staan op de site van Permission Machine. Permission Machine gaat achter elke minuscule inbreuk aan. Ook verdwenen inbreuken van jaren geleden. Het zoeksysteem dat zij gebruiken ziet niet wat er ten tijde van de inbreuk is afgesproken. Het lijkt erop dat fotobanken worden opgekocht puur om licenties te kunnen claimen.

Maar goed. Het leed is al geschied, je hebt een brief. Reageer daar op, het laatste wat je wilt is een rechtszaak omdat je niet reageerde.
  • Check of de inbreuk klopt. Het zoeksysteem kan niet zien of je de foto gekregen hebt (bij een persbericht) of gekocht hebt van een eerdere eigenaar. Soms is het zelfs een andere foto en lijkt ie er alleen maar op.
  • Leg met een screenshot vast hoe vaak de pagina waarop de foto staat gezien is.
  • Haal de foto bij een inbreuk weg. Echt van de server weghalen, alleen de link ernaartoe verwijderen is niet voldoende.
  • Check of er een beperking zit op het auteursrecht. Citaatrecht, toevallige verwerking, hyperlinken, portretrecht, embedden, bagatel, parodieën, gebruik voor onderwijs, naamloos gepubliceerd door een rechtspersoon... Als de beperking overduidelijk is, wijs de claim af.
  • Check of de foto creatief genoeg is om voor het auteursrecht in aanmerking te komen. Dit is een lastige, want het eindoordeel daarover ligt bij de rechter! Productfoto's vallen meestal wel buiten het auteursrecht.
  • Vraag bij een beeldbank wie de fotograaf is en hoe je de foto destijds legaal had kunnen aanschaffen. Was de fotograaf destijds al aangesloten bij deze beeldbank? Bestond de beeldbank al? Zo nee, dan heeft de beeldbank ook geen licentievergoeding misgelopen.
  • Check de gebruikelijke verkoopprijzen* liefst op de datum van het "delict". Een al bestaande foto, waar bij een inbreuk ALTIJD sprake van is, kost uiteraard minder dan een foto in opdracht. Daar stoorde ik me aan bij de Rijdende Rechter, dat gejank van Hollandse Hoogte hoeveel werk het was om zo'n foto van een beschuit met muisjes te maken. Ja duhuh, dat werk is al verricht èn betaald. Waarom informeerde de Rijdende Rechter niet wat de foto kostte als mevrouw hem legaal had gekocht via de beeldbank?
  • Bied aan om tenminste de verkoopprijs te betalen en een schappelijke vergoeding voor het constateren en invorderen van de inbreuk. €53 dossierkosten wat Permission Machine momenteel rekent is redelijk voor foto's van €200,- maar niet voor een foto van €5,-. Is de foto vaak bekeken en echt commercieel gebruikt? Dan kun je aanbieden om tot drie keer de verkoopprijs te betalen. Eén keer voor het ongevraagd plaatsen, één keer voor ontbreken naam en eventueel nog één keer voor bewerking. Is het bedrag in de brief lager, dan betaal je uiteraard het bedrag uit de brief maar deze situatie ben ik nog niet tegengekomen.
  • Gaan ze niet akkoord met jouw voorstel? Wacht dan af. Allereerst zit de nieuwe auteurswet eraan te komen. Daarbij wordt het platform waarop je de foto plaatste aansprakelijk en kun je eventueel doorverwijzen als de foto daar stond. Verder is er een tsunami van rechtszaken aan de gang en zal er vroeg of laat een rechter komen die inziet dat het niet klopt om de waarde van Stichting Foto Anoniem als standaard te hanteren of die een zaak af zal wijzen wegens bagatel, een beperking op, of het ontbreken van het auteursrecht.
  • Krijg je een dagvaarding? Toon aan waarvoor je de foto via de normale manier had kunnen kopen en dat je dat geboden hebt*. Of leg uit waarom je de claim afgewezen hebt. Vecht de waarde van Stichting Foto Anoniem aan**. Vecht voor de zekerheid alles aan wat aan te vechten valt. En vergeet niet een clausule over de proceskosten op te nemen***. Steek niet teveel energie in hoe oneerlijk het is, de rechter lijkt daar momenteel niet naar te kijken met als gevolg dat iedere ongelukkige handeling voor de rechter gesleept kan worden.

Dit stappenplan heb je te danken aan het feit dat ik mijn zaak gedeeltelijk heb verloren en er geen hoger beroep mogelijk is. Dat ik hem verloren heb komt door:

Mijzelf. Ik had niet verwacht dat je voor zoiets onbenulligs in Nederland een rechtszaak kunt aanspannen, laat staan veroordeeld worden. Ik dacht serieus dat Permission Machine zich vergist had gezien de standaardbrieven en dat ze niet gekeken hadden naar het individuele geval. Vervolgens heb ik vertrouwd op de rechtspraak, dat ze zouden zeggen dat de inbreuk te onbenullig was en dat er geen schade is voor de fotograaf. Doch rechtspraak is geen exacte wetenschap. Het vonnis is afhankelijk van de rechter die je treft en de woorden die de tegenpartij gebruikt. Ik verwijt mijzelf dat ik te eerlijk en te netjes ben geweest. Ik had sluwer moeten zijn, bijvoorbeeld door de inbreuk te ontkennen, de foto stond namelijk niet eens bij mij op de server. Ik had gelijk moeten vragen wat de foto gekost zou hebben zonder inbreuk. Ik had moeten zeggen dat ze zaten te liegen al wist ik dat op dat moment niet zeker. Of wellicht had het geholpen als ik bij de rechter zielig gedaan had dat ik het niet wist en in huilen was uitgebarsten. In plaats van te zeggen dat ik bij hoge uitzondering een keertje gemakzuchtig ben geweest.

De rechter. De rechter beschouwt mijn blog als een commerciële website en concludeert dat ik lieg over het opgegeven aantal pageviews (ze denkt geloof ik dat het er 65.000 zijn in plaats van 80). Daardoor is bagatel afgewezen en kwam er zelfs nog een boete bovenop. Verder heb ik de indruk dat ze niet weet dat jaarlijks een fee betalen voor een foto die na een paar weken uit beeld verdwijnt onzinnig is.
Ik had de ijdele hoop dat de rechter na bestudering van het verweerschrift nog zou inzien dat het geclaimde bedrag een factor 100 te hoog was. Hollandse Hoogte is vaak genoeg in het nieuws geweest wegens de lage vergoedingen die fotografen daar krijgen.

De eiser. Eiser heeft voor de misgelopen licentievergoeding aansluiting gezocht bij de waardes van Stichting Foto Anoniem in plaats van de werkelijke licentievergoeding die tig keer lager is. Eiser weet natuurlijk drommels goed wat de licentievergoeding was ten tijde van de inbreuk. Eiser weet ook drommels goed dat het absurd is om jaarlijks een fee te vragen voor een foto op een blog. Verder heeft Eiser ter zitting gelogen dat www.eerlijkefoto.nl niet gold voor alle fotografen.

Ik heb de indruk dat je vroeger pas een rechtszaak aanspande als er geldelijk gewin met een werk werd gemaakt. Tegenwoordig zie je vooral copyright-zaken waar volledig ingezet wordt op misgelopen, enorm opgeklopte licentievergoedingen. Licentievergoedingen die alleen geclaimd kunnen worden door fotografen die er de kost mee verdienen. De professionele fotograaf kan al zijn werk inclusief mislukte foto's zelfs na zijn pensioen (als de foto's online te koop blijven staan) claimen, de hobby-fotograaf zelfs zijn beste foto's niet.
Misschien is het tijd om de wet eens aan te passen; dat er sprake moet zijn van geldelijk gewin bij een rechtszaak. Of dat je straf kunt krijgen als je een tig keer hogere licentievergoeding claimt. Het is mijn inziens verspilling van belastinggeld dat ons rechtssysteem met dit soort zaken belast wordt.

Van mij mag de boekhouding gelicht worden van Beeldig Beeld, Hollandse Hoogte, ANP en een paar fotografen. Ik vermoed dat ze inmiddels meer geld binnenhalen via claimbrieven dan met de verkoop via de normale weg. Ik ben benieuwd of alle geclaimde licentievergoedingen wel terecht komen bij de fotografen. Zou zo maar kunnen dat fotografen niet eens weten dat er voor hun foto's claimbrieven verstuurd worden. Reden overigens waarom ik de fotograaf van de legbatterijfoto hier niet noem.

De rechtszaak kostte geld, ergernis en veel tijd. Ik kan niet in hoger beroep en herziening maakt geen kans omdat de enige echte leugen (dat eerlijkefoto.nl niet gold voor alle fotografen) niet duidelijk in het procesverbaal staat. Het enige wat ik nu nog kan doen om ze te stoppen is tips geven. Daarom heb ik deze post geschreven, om ernaar te verwijzen als ik weer eens een berichtje krijg van een gedupeerde.
Een bijdrage om de boete te betalen, al is het maar een euro, is welkom. Dat kan via deze link.

Succes! Zet de strijd voort als je een brief ontvangen hebt.
Enne..... jat geen plaatjes. Het mag niet. Credits horen bij de maker terecht te komen!


Update 28 augustus 2019:
De meest gebruikte trucjes van de copyrigthmaffia heb ik hier op rij gezet.
Update 13 januari 2020:
Als je overweegt een jurist in te huren klik hier.


* Waarde van een foto. Fotografen mogen niet liegen over de licentievergoeding. Check daarom de verkoopprijzen voor jouw type gebruik. Het gaat om bestaande foto's, dat zijn lagere prijzen dan wanneer je de fotograaf inhuurt om een foto te laten maken. ANP en Hollandse Hoogte hebben bijvoorbeeld van 2011 tot 2016 foto's vanaf € 1,- verkocht voor niet-professioneel gebruik. De top 10 van best verkochte foto's in 2010 (de waarde is alleen maar gedaald sindsdien) haalt niet eens het bedrag wat ze momenteel claimen. Check of de fotograaf aangesloten is bij een fotoverkoopplatforms als Picturepresent of Oypo. Als het niet lukt om de verkoopprijs te achterhalen, kun je aan een koper vragen wat er betaald is of de fotograaf verzoeken om bewijs dat dit zijn normale verkoopprijs is.
Er schijnen een paar fotografen actief te zijn die hun foto's voor absurde prijzen te koop aanbieden en zelden iets verkopen. Zo kunnen zij die prijzen "legaal" claimen bij een inbreuk. Helaas kun je hier in het civiele recht niet veel tegen doen. Je zou, samen met meerdere gedupeerden van dezelfde fotograaf, aangifte kunnen doen wegens oplichting.

** Stichting Foto Anoniem. Ik heb vele uitspraken gelezen. Het is idioot hoe de tarieven van Stichting Foto Anoniem na 2015 als een soort standaard erin geslopen zijn en soms zelfs tot drie keer over de kop gaan. Het tarief is bedoeld voor foto's waarvan de fotograaf niet te achterhalen is en die je in wil zetten voor geldelijk gewin. Het tarief is inclusief opsporingskosten, inclusief ontbreken naam (want die weet je niet) en inclusief een vrijwaring voor claims in de toekomst.
Het is onbegrijpelijk dat een rechter een hardwerkende dame een faillissement kan instorten door een handelswaarde toe te kennen van €1195,- voor vier -al bestaande- foto's van een gepensioneerde fotograaf. Foto's die slechts een paar weken in beeld zijn geweest op Facebook. Voor dat bedrag kun je anderhalve dag een fotograaf inhuren die een serie foto's voor je maakt die je onbeperkt mag gebruiken voor je bedrijf.
Ik vraag me af waar het fatsoen is gebleven van sommige juristen. Waarom wordt er aansluiting gezocht bij de tarieven van Stichting Foto Anoniem terwijl de licentievergoeding bekend is? Waarom komt er op dat absurde tarief nog een verhoging voor ontbreken toestemming en naam terwijl dat al in het tarief verwerkt zit?
Er is bestaat gelukkig nu (16 mei 2019) jurisprudentie waarbij de tarieven van Stichting Foto Anoniem zijn afgewezen!

*** Proceskosten. Deze kunnen enorm oplopen. Ik heb bedragen van meer dan € 10.000 gezien. Bij mijn neuzelzaak kwamen ze bijvoorbeeld met drie gemachtigden naar de zitting om de kosten eens flink op te voeren. Gelukkig had "mijn helper" het volgende in mijn verweerschrift gezet en heeft de rechter de proceskosten geminimaliseerd:
Graag wijst Gedaagde de Rechtbank op het gewone liquidatietarief dat voor kleine zaken geldt. Te weten:
Tarief I: zaken van een geldswaarde beneden € 10.000 in hoofdsom. In dit tarief wordt ieder punt gewaardeerd op € 384 met een maximum van 5 punten.
Bovendien is sinds 1 april 2017 op grond van het Hof van Justitie- arrest United Video Properties het niet meer zomaar mogelijk de volledige proceskosten vergoed te krijgen. De indicatietarieven van de Raad voor de Rechtspraak kennen sindsdien de categorie ‘zeer eenvoudig geding’ en schrijven daar het liquidatietarief voor.
https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDocuments/indicatietarieven-in-ie-zaken-rechtbanken-04-2017.pdf

**** Update. De tactiek is gewijzigd. Probeerden ze je eerst een retro-actieve licentie voor 1 jaar aan te smeren, nu claimen ze tarieven van Stichting Foto Anoniem. Zie prijsverhoging Permission Machine van 30%.